Коллажды жасаған Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
1964 жылы Роберт Розенталь мен Ленор Якобсон эксперимент жасаған. Олар жаңа оқу жылының басында бір мектепке келіп, оқушылардың IQ-ін өлшеп, балалардың біразын таңдап алып, мұғалімдерге мына балалардың ақыл-ой қабілеті жоғары, “болайын деп тұрған балалар екен” деген екен.
Ал шынтуайтында ғалымдар балаларды ақыл-ойына қарап емес, кездейсоқ таңдаған.
Жыл соңында ғалымдар әлгі мектепке қайта келіп, оқушылардың IQ-ін тағы да тексерген. Сөйтсе, “мына балалардың ақыл-ой әлеуеті жоғары” деп көрсетіп кеткен балалардың IQ көрсеткіші шынында да кәдімгідей өсіп, әрқайсысы озат оқушыға айналыпты.
Сонымен, “Егер оқушының, немесе кез келген адамның қабілетіне сеніп артып, одан үміт күтсең, балалар да сол сенім мен үмітті ақтауға тырысып, барын салады” деген гипотеза расталады.
Мұны ғалымдар “Пигмалион әсері” деп атайды. Грек мифологиясында Пигмалион деген мүсінші піл сүйегінен әйелдің мүсінін сомдап, ғажап мүсінге өзі өлердей ғашық болыпты. Әйелдің мүсініндей емес, әйелдің өзіндей көрсе керек, бір күні мүсін тіріліп, әйелге айналыпты.
«Сондықтан, құрметті ата-аналар мен мұғалімдер әрбір баланың бойында керемет қасиет, ғажап әлеует жатқанына сеніңіздер. Гүлге құнарлы топырақ, күн мен су қалай қажет болса, оқушыларға да сенім мен үміт сондай қажет», - деп кеңес берді қоғам белсендісі, «Мазмұндама» қорының басшысы Шыңғыс Мұқан.
Психолог маман да осыны растап отыр. Отан – отбасынан басталады демекші, мектепке ғана жауапкершілік арту дұрыс емес.
«Мен психолог маманы ретінде тәрбиесі нашар, бұзық балалардың ата-анасымен жұмыс жасадым. Жаман адам болмайды. Бала үйінде көргенін, білгенін жасайды. Сондықтан бала арқылы ата-ананы шақырып, олармен кеңес жүргіземін. Отбасылық конфликт қайдан туғанын, оның шешу жолдарын ұсынамын. Отбасының шайқалмауын, тату болғанын қалаймын. Қазір ажырасу өте көп, бала екі жақта алаңдап қалады. Ал баласының жан-күйіне шынымен көңіл бөлетін ата-ана жоқтың қасы. Түбінде осы мәселенің барлығы өсіп келе жатқан ұрпақтың жеке тұлға болып қалыптасуына кері әсер етеді. Бір отбасын ажырасудан құтқарып, мәселелерін шешуге көмектессем, мен үшін үлкен жеңіс. Саналы, тәрбиелі, білімді ұрпақ өсіру үшін мектеп пен жанұя бірігіп жұмыс жасау керек», - деді маман.
Француз жазушысы Антуан де Сент-Экзюпери тәрбие білімнен жоғары тұратынын айтып кеткен. Сондықтан ұлттық мәдениеттің, әдебиеттің, тілдің, халықтың тарихы мен болашағын мектептегі жас ұрпақ тәрбиесіне байланыстырып отыру қажет.
72 рет оқылды
