23 сәу, 2024 сағат 14:17

Қазақстандық экспедиция Эвереске шығу үшін қолайлы жағдайды күтеді

Эверест базалық лагері, Гималай. «Kazakh Everest Team» экспедициясының қатысушылары Айленд пикке (6186 м) сәтті көтерілгеннен кейін таудағы мұзды жаттығуларын жаңғыртты. Қазақстандық альпинистер тобы базалық лагерьден шығып, Кхумбу мұздығына қарай бағыт алды, ол 22 км-ге созылып жатқан 5700-5900 м биікте. Мұздықтың бүкіл ұзындығы бойынша биіктігі 20-30 м-ге дейін созылатын сұр шекпен (мұз тістері мен тіректері) кездеседі. Осы аптаның соңына дейін созылатын жаттығуларға баспалдақтар, арқандар және басқа да альпинистік құралдарды қолдана отырып, жарықтар арқылы өту кіреді. Топ мүшелері жіберген фотосуреттер бұлт биігіндегі учаскелер қаншалықты күрделі және қауіпті екенін көрсетеді.

Естеріңізге сала кетейік, өткен аптаның ортасында «Kazakh Everest Team» экспедициясының қатысушылары алғашқы күрделі биіктікке – Айленд шыңына акклиматизациялық көтерілуге бел буғаннан кейін базалық лагерьге (5350 м) түскен болатын. Біздің тау бағындырушыларымыз – экспедиция жетекшісі Мақсұт Жұмаев пен Анар Бурашева Айленд Пикке шықты, оларды жергілікті шерптерден гид ертіп жүрді. Оның басында экспедиция құрамында болған қалған қатысушылар Мақсұт Жұмаевтың шешімі бойынша 6 000 м-ден кері жіберілді. Оған қатысушылардың денсаулығына қауіп төндіретін күтпеген жағдайлардың алдын алу себеп болған. Олар аралық лагерьге аман-есен оралды.

Гималайда және бүкіл маршрут бойында команда мүшелері қосымша қажетті физикалық күш-жігер алып, биікте болуға бейімделді. Алайда шаршау мен күштің жетіспеушілігі денеге аса қажет болатын оттегі алуына ықпал етеді, сондықтан тау ауруына тән көрінісі әрі адамдарға осы қиын жағдайларға бейімделу үшін әртүрлі уақыт қажет екенін атап өткен жөн. Қатысушылардың дайындығына қарамастан, биіктік те, онымен байланысты «тау ауруы» да кедергі болатынын ұмытпау керек. Мақсұт Жұмаевтың айтуынша, экспедиция мүшелері экстремалды таулы жерлерге бейімделу қиын болады деп болжаған. Акклиматизация процесі оңай емес – бас ауруы, жөтел, құсу және тәбет пен күштің болмауы белгілерімен келетін гипоксия. Мақсұт Жұмаевтың айтуынша, бұл барлық жағдайда бола бермесе де, мұндай биіктікте және осындай жағдайларда жиі кездесетін құбылыс.

«Мұндай биіктікте қарапайым өмірде ерекше мән бере бермейтін нәрселер туралы ойлануыңыз керек. Мысалы егер ыңғайсыз күйде ұйықтасаңыз, онда таңертең мойын өте ұзақ уақыт бойы ауырады», - деп бөліседі әсерін Анар.

Біздің қатысушыларда аурудың барлық белгілерін жеңілдететін қажетті дәрі-дәрмек бар. Базалық лагерьде экспедицияға қатысушының бәрі де жағдайын бақылайтын жергілікті дәрігерлер жұмыс істейді.

Алайда «Kazakh Everest Team» өкілдері соған қарамастан рухы мықты әрі экспедицияны жалғастыруға бел буып отыр. Олар базалық лагерьде жаттығу кезінде жалпы жағдай тұрақтанады және олар көп ұзамай белгілі бір биіктерге бейімделетініне сенімді. Моральдық ерік-жігері биікке өрлеу мен жаттығуда шешуші рөл атқарады.

«Базалық лагерьде альпинистердің болуы қуаныш сыйлайды, мен өзім «атланттар» деп атаймын, олардың оттегісіз 14 сегізмыңдық шыңға көтерілген тәжірибесі бар, олардың бірі – біздің Мақсат, біз жолымыз болды деп ойлаймын! Бұл альпинистердің болуы мені жігерлендіріп, жетістікке жететініме сенім береді!» - дейді Анар жіберген дауыстық хабарламаларында.

- Команда әдеттен тыс суық температураға бой үйретіп жатыр, әсіресе түнде. Базалық лагерьдегі тамақтануымыз да өте жақсы, организмнің барлық қажеттілігін өтейді, ақуыздың көзі ретінде ет, көкөністер, жылынатын сусындар бар. Белгілі бір қиындықтарға қарамастан, экспедиция мүшелері бұдан кейінгі өрмелеуге дайын деп санаймын, - деп атап өтті экспедиция жетекшісі Мақсұт Жұмаев.

Қазіргі уақытта базалық лагерьдегі ауа райы күрделі. Осы уақытқа дейін басқа елдерден келген экспедициялардың барлығы дерлік базалық лагерьге толық құрамда жете алған жоқ. Ауа райына байланысты кестеде айтарлықтай кешігіп, шерптер командасы I Лагерьге (6100 м) келді, оның алдында Кхумбу мұздығы арқылы II Лагерьге (6400 м) маршрут жүргізу міндеті тұр. Ауа райының қолайсыздығына байланысты қазір Гималайдағы көптеген экспедиция, соның ішінде «Kazakh Everest Team» көтерілу уақытын II Лагерьге ауыстыруға мәжбүр болады. Мақсұт Жұмаевтың айтуынша, осы биіктікке дайындалған альпинистердің кемінде 100-150 адамы өтіп, кез келген қауіпті жойып, маршрутты сынап көргеннен кейін ғана екінші лагерьге шығуы керек. Эверест шыңына ақырғы көтерілу алдында 7300 м биікте орналасқан III лагерьге көтерілу әзірше жоспарда жоқ.

Бұл дегеніміз «Kazakh Everest Team» экспедициясының қатысушылары Эверест шыңына (8848 м) соңғы көтерілудің басталуы уақыт бойынша ауысатынын білдіреді. Команда маршрутты шерптер мен басқа да жаппай экспедициялардың тәжірибелі альпинистері толық пысықтағанша күтеді.

- «Kazakh Everest Team» II Лагерьге дейін асығыс шығуға әрекет жасамайды, ал біз жаттығулар мен акклиматизацияны жалғастырамыз және базалық лагерьде беткейлердің жай-күйі және III Лагерьдің экспедицияларды қабылдауға дайындығы туралы жаңалықтарды күтеміз. III Лагерьді орнатудың болжамды күнін ешкім білмейді. Біздің міндеттеріміз: қатысушылардың хал-ахуалын тұрақтандыру, биіктегі жаттығуларды жалғастыру, альпинистік дағдылар мен дене шынықтыруды жақсарту, ең бастысы, қолайлы сәтті күту, - деді «Kazakh Everest Team» экспедициясының жетекшісі Мақсұт Жұмаев.

Команда Гималайдан байланыс болған кезде өз жоспарларын хабарлауға және қазіргі жағдайын хабарлауға уәде берді. Базалық лагерьде экспедиция қатысушыларымен бірге видеооператорлар бригадасы да бар. Олар планетаның ең биік шығы Эвереске өрлейтін батыл қазақстандық команда туралы фильм түсіріп жатыр.