Фото: Ашық дереккөз
«Қазақстан – 2050» стратегиясы — еліміздің алдағы даму жолын айқындайтын және оны әлемнің дамыған елдері қатарына қосуға бағытталған маңызды мемлекеттік құжат. Бұл стратегияның басты мақсаты – елдің экономикалық өсуін қамтамасыз ету, әлеуметтік тұрақтылықты нығайту, саяси және құқықтық жүйелерді жаңғырту, сондай-ақ экологиялық ахуалды жақсарту болып табылады. Стратегия қабылданған сәттен бастап бірқатар маңызды реформалар мен өзгерістер жүзеге асырылғанымен, еліміз әлі де бірқатар мәселелермен бетпе-бет келіп отыр. Бұл мақалада «Қазақстан – 2050» стратегиясының қазіргі өзектілігі, оның іске асырылу барысындағы нәтижелер мен келешекке бағытталған қадамдар талданады.
1. «Қазақстан – 2050» стратегиясының өзектілігі
«Қазақстан – 2050» стратегиясы қазіргі кезде өзекті болып қала береді, себебі әлемдік экономиканың және геосаясаттың өзгеру жағдайында елдің экономикалық дамуы мен әлеуметтік жағдайын тұрақтандыру қажеттілігі айқындалды. Стратегияның өзектілігі бірнеше факторларға негізделеді:
Глобализация және бәсекелестік: Бүкіл әлемде экономика мен өндірістің өзгеруі, технологиялық жаңғыру мен ақпараттық революцияның қарқынды дамуы Қазақстанға да ықпал етуде. Бұл жағдай елдің бәсекеге қабілеттілігін арттыруды және жаңа индустриялық салаларды дамыту қажеттілігін тудырады.
Табиғи ресурстардың шектеулілігі: Қазақстанның негізгі экономикалық өсімі табиғи ресурстарды өндіруден келеді. Бірақ әлемдік нарықтағы сұраныстың өзгеруі мен климаттық өзгерістердің әсері бұл секторға тәуелділікті азайту қажеттілігін алға тартады.
Әлеуметтік теңсіздік: Елдегі аймақтар арасындағы әлеуметтік және экономикалық алшақтықты жою, халықтың әл-ауқатын арттыру, әлеуметтік әділеттілікті қамтамасыз ету мәселелері өзекті болып қалуда. Әлеуметтік тұрақтылықты сақтау елдің дамуы үшін маңызды шарт болып табылады.
2. Стратегияның нәтижелері
«Қазақстан – 2050»
стратегиясының жүзеге асырылуы барысында бірқатар маңызды нәтижелерге қол
жеткізілгенімен, кейбір мәселелер әлі де шешілмеген күйде қалып отыр.
Экономиканың
әртараптануы: Стратегияның басты мақсатының бірі – Қазақстан экономикасын
әртараптандыру. Бұл мақсатта индустриаландыру бағдарламалары, инновациялық
кластерлерді дамыту, ауыл шаруашылығын жаңғырту бағытында бірқатар шаралар
жүзеге асырылды. Мысалы, елімізде жаңа өндіріс орындары ашылып, өндірістік сектордағы
жұмыс орындары артты. Алайда, мұнай мен газға деген тәуелділікті азайту
толықтай жүзеге аспады, және бұл сала әлі де экономиканың негізін құрайды.
Инфрақұрылымның дамуы: Қазақстанның көлік және логистика инфрақұрылымын дамытуға бағытталған реформалар іске асырылды. Еуропа мен Азия арасындағы транзиттік дәліздер, «Бір белдеу – бір жол» бастамасы аясындағы инфрақұрылымдық жобалар елдің халықаралық байланыстарын нығайтуға мүмкіндік берді. Қазіргі таңда Қазақстан транзиттік хабқа айналуға бағытталған.
Білім беру
жүйесі: Білім беру саласында да бірқатар жаңартулар мен реформалар жүргізілді.
Қоғамдық және жеке сектордың өзара іс-қимылы арқылы білім беру сапасы мен
жастарға көрсетілетін мүмкіндіктер артты. Сондай-ақ, шетелде білім алған Қазақстандық
жастар елге оралып, ғылыми және өндірістік жобаларды жүзеге асыруға атсалысуда.
Экология: Қазақстанда жасыл экономиканы дамытуға қатысты бірқатар бастамалар қолға алынды. Жаңартылатын энергия көздері (жел, күн) саласындағы жобалар саны артты, бірақ экологиялық ахуалдың жалпы жақсаруына әлі де жеткілікті шаралар қабылданбады. Экологиялық тәуекелдер мен табиғи ресурстарды қорғау мәселелері өзекті болып қалуда.
3. Қазіргі мәселелер және болашақ қадамдар
«Қазақстан – 2050»
стратегиясын іске асыру барысында еліміз бірнеше маңызды мәселелермен бетпе-бет
келді. Бұл мәселелерді шешу үшін қосымша шаралар қабылдау қажет.
Әлеуметтік теңсіздік: Елдегі аймақаралық және әлеуметтік теңсіздік әлі де сақталуда. Қазақстанның Оңтүстік аймақтары мен Солтүстік аймақтары арасындағы экономикалық айырмашылықтар тереңдеуде. Осы мәселелерді шешу үшін өңірлердің экономикалық даму теңгерімін қамтамасыз ету, жергілікті өндірістерді дамыту және әлеуметтік қолдау шараларын күшейту қажет.
Инновацияларды енгізу: Қазіргі таңда инновациялық экономикаға көшу әлі де баяу жүзеге асырылып келеді. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған инвестицияларды көбейту, стартаптар мен кәсіпкерлік бастамаларды қолдау, ғылыми зерттеулердің коммерциализациялануын қамтамасыз ету үшін нақты қадамдар қажет.
Құқықтық және саяси реформа: Елде саяси жүйенің одан әрі демократияландырылуы, әділ сайлау жүйесін қалыптастыру, құқықтық жүйені нығайту маңызды болып табылады. Қоғамның саяси белсенділігін арттыру, азаматтық қоғамның рөлін күшейту, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күшейту елдің саяси тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін қажет.
Қорытынды. «Қазақстан
– 2050» стратегиясы елдің даму жолын айқындайтын ұзақ мерзімді жоспар ретінде
өзекті болуын жалғастыруда. Осы уақытқа дейін бірқатар маңызды жетістіктерге
қол жеткізілгенімен, стратегиялық мақсаттарға толықтай жету үшін әлеуметтік
теңсіздікті азайту, инновациялық дамуды жеделдету, экологиялық мәселелерді шешу
және саяси реформаларды жүзеге асыру қажет. Қазақстанның болашағы үшін бұл
шаралар өте маңызды болып табылады. Стратегияның сәтті жүзеге асуы елдің дамуы
мен халықаралық аренадағы орнын нығайтуға септігін тигізеді.
Авторлар:
әл-Фараби атындағы ҚазҰУ,
профессор, з.ғ.к. Бишманов Какимжан
Муратжанович
әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, «Дінтану» мамандығының 1 курс докторанты Жетпісбай
Назерке Жетпісбайқызы
379 рет оқылды
