13 қаз, 2023 сағат 14:57

Сандық траектория – дұрыс бағыт

Фото: primeminister.kz


Жаһандық цифрлық мемлекеттердің экожүйесінде Қазақстан цифрландырудың керемет нәтижелерін көрсетіп, жетекші орын алады. Бұл туралы Digital Bridge 2023 аясында айтылды, деп хабарлайды «Ұлт ақпарат».


Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстанды IT-елге айналдыру туралы тапсырмасын орындау екі құрамдас бөлікпен байланысты. Біріншіден, мемлекеттік қызметтер тек онлайн ғана емес, азаматтардың олар туралы ойланбауы үшін проактивті форматта көрсетілетін шынайы цифрлық мемлекет құру арқылы.


Екіншіден, экономиканың өсуіне айтарлықтай әсер ететін тұрақты IT саласымен. Сандық платформалар осы екі құрамдас бөліктің қалыптасуында үлкен рөл атқарады. Атап айтқанда, банктік қосымшадан әлдеқашан асып түскен және үлкен, өмір сүретін және дамып келе жатқан цифрлық экожүйеге айналған Kaspi платформасы бар.


«Қазақстанның көшбасшылығы банк платформаларымен, финтех институттарымен және кәсіпкерлермен ынтымақтастықтың арқасында мүмкін болды. Бүгінгі таңда Қазақстанда автокөліктерді сатып алу-сату транзакцияларының 55%-ы банктермен ынтымақтасу арқылы жүзеге асады. Бұл жерде Kaspi платформасын айтпай кетуге болмайды. Біз олармен телефон арқылы платформаны қалай жақсартуға болатынын және бұл үшін не істей алатынымызды келістік», - деп бөлісті Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин «Қазақстан – IT елі» панельдік сессиясында сөйлеген сөзінде.


Бағдат Мусин Digital Bridge 2023 қатысушыларына қазақстандықтарды қандай цифрлық инновациялар күтетіні туралы айтып берді. Мысалы, жұмысқа орналасу кезінде сізге бұдан былай жұмыс берушіге анықтама жинау және беру қажет болмайды. Жақын арада жаңа қызмет іске қосылады, онда барлық деректер қамтылады және QR коды арқылы еңбек шартына қол қоюға болады. Оның айтуынша, бұған дейін мұндай жаңашылдық әскери борышын өтеуге міндетті қазақстандықтар үшін енгізілген.


Цифрлық даму министрлігінің басшысы көлік иелерін жаңалықпен қуантты. Адамдар зардап шекпеген жеңіл жазатайым оқиғаларды тіркеу онлайн режимінде қолжетімді болады. Ол үшін видеоға түсіріп, полицияға жіберу жеткілікті болады. Сондай-ақ, ол келесі жылы заңнамаға қазақстандықтарға көлікті тіркеген кезде жаңа мемлекеттік нөмірлерді алу үшін халыққа қызмет көрсету орталығына бармай, бұрыннан барын қалдыруға мүмкіндік беретін өзгертулер енгізу жоспарланып отырғанын хабарлады.


Бағдат Мусин сондай-ақ алдағы жарты жылда Қазақстанның шалғай аймақтарындағы екі мың мектеп Starlink компаниясынан жоғары жылдамдықты интернетпен қамтамасыз етіледі деп сендірді. Ол қазақстандық байланыс операторларын жеңіп, оларды бұл мәселені шешу мүмкіндігі болмағандықтан, SpaceX компаниясына жүгінген. Сонымен қатар, министр бұл жерде әңгіме шалғай елді мекендердің мектептері туралы болып отырғанын, олар интернетке қатысты нақты қиындықтарды бастан кешіріп, спутниктік антенналар арқылы секундына 4 мегабитті қабылдайтынын атап өтті.


«Кейде мен өз проблемаларымызды ел ішінде өзіміз шеше алатынымызға сенгім келеді, бірақ SpaceX сияқты дамыған технологиялар болған кезде, оларды қолданбау күнә болар еді», – деп түйіндеді Цифрлық даму министрлігінің басшысы.


Өз кезегінде сөз алған Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек кадр даярлаудың маңыздылығын атап өтті, сондықтан қазір ведомство білім беру бағдарламаларының сапасы мен мазмұнын қайта қарауға жұмылдырылған.


«Біз үшін жоғары оқу орнының әрбір студентінің цифрлық сауаттылықпен қатар, жасанды интеллект саласында да сауатты болуы өте маңызды. Сондықтан біз Google-мен арнайы курс әзірледік. Биыл 14 жоғары оқу орнында пилоттық режимде іске қосып жатырмыз», – деді Саясат Нұрбек.


Мәселен, жаңа курс Қазақ-Британ техникалық университетінде, Сүлейман Демирел университетінде, Халықаралық ақпараттық технологиялар университетінде, барлығы жеті жекеменшік және жеті мемлекеттік университетте ашылады. Ал келесі жылдан бастап «ұшқыштың» нәтижесі бойынша бұл курс барлық студенттер үшін міндетті болады.


Қазақстанда бүгінде 119 жоғары оқу орны бар, онда 626 мың студент білім алуда. IT мамандары 76 университетте дайындалады, бірақ «азды-көпті сапа стандарттары бойынша шамамен 14-15 университет бар.


«Кем дегенде үш университет жасанды интеллект саласындағы әзірлемелерге мамандануы керек. Қанша оғаш көрінсе де, алғашқы оқу орны біздің Қорқыт ата өңірлік университетінің базасында Қызылордада болады. Қазір біз Сеул ұлттық ғылым және технология университетімен серіктестікте Жасанды интеллект мектебін құру бойынша жеті жылдық бағдарламаға қол қойдық. Біз бөлек үлкен бағдарламаны іске қосып жатырмыз. Бұл шамамен миллиард теңге баламасы. Оңтүстік Корея Парламенті бұл бастаманы бірлесіп қаржыландыруды мақұлдады», – деп түсіндірді Саясат Нұрбек.


Сонымен қатар, қараша айында Гонконг қалалық университетімен және біздің Сәтбаев университетімен екінші Жасанды интеллект мектебін құру туралы келісімге қол қою жоспарлануда. Білім және ғылым министрлігінің басшысы үшінші мектепті әлі де ведомство анықтайтынын қосты.