Әрбір мемлекеттің даму деңгейі мен жарқын болашаққа жасаған стратегиялық бағыттарының лайықты жүзеге асуы ең әуелі адами капиталға тікелей байланысты екені белгілі. Бұл дәлелдеуді қажет етпейтін аксиома. Яғни, заманға сай біліммен қаруланған әрі мәдениеті бай адамдар ел тұғырын қалыптастырады, мемлекетті ілгері бастырады, халықты жаңа сатыға көтереді.
Сонымен бірге, елдің өркениет деңгейі де азаматтардың парасаттылығымен, олардың ішкі рухани құндылығымен өлшенеді. Бұл орайда, әлемдік тәжірибе көрсеткендей, жалпы халықтың басым бөлігін жастар құрайтын және білім беру жүйесі орнықты қалыптасқан елдердің табысқа жету мүмкіндігі өзгелерге қарағанда әлдеқайда жоғары екенін сан рет дәленденген.
Адами капиталдың негізгі көзі – жастар екені даусыз. Сондықтан да бүгінгі күні еліміз «Қазақстан-2050» Стратегиясында айқындалған міндеттер мен мақсаттарға сәйкес, мемлекет дамуының жаңа бағытына бет бұрды. Оның мақсаты – берекелі қоғам құру, Қазақстанның әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарында болуы. Бұл мақсаттарға жету үшін «Қазақстан-2050» Стратегиясы ұзақмерзімді басымдықтарды іске асыруды қарастырады. Басымдықтардың бірі ретінде жастардың жан-жақты даму жолдарын да айтуға болар. Жастарды тәрбиелеуде жауапты азамат бейнесін қалыптастыру да жеке айтылған. «Біздің жастарымыз оқуға, жаңа ғылым-білімді игеруге, жаңа машықтар алуға, білім мен технологияны күнделікті өмірде шебер де тиімді пайдалануға тиіс.
Мемлекеттің осы бастамалары кезінде аға буынның орнын басу үшін жаңа толқын келуде және ол толығымен табиғи заңдылық. Осы орайда, жастардың өзімен бірге жаңа леп, интеллектуалдық жаңашылдықты ала келуі, жастардың білімділігі, олардың рухани құндылықтарды бойына сіңірген жаңаша көзқарастары, саяси мәдениеті біздің қоғамымыздың дамуының беталысын айқындайтыны да белгілі.
Біздің ұлт жас, себебі, елдің әрбір екінші тұрғыны әлі 30 жасқа толмаған. Халықтың жалпы санындағы жас қазақстандықтардың үлесі әлемдегі орташа көрсеткіштен асып түседі.
Сондықтан, биылғы жылы өзінің тәуелсіз дамуында 30 жылдық белесіне бара жатқан Қазақстан үшін дәйекті жастар саясаты әрқашан тән екенін атап өтуіміз керек.
"Nur Otan" партиясының Төрағасы – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев пен Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев жастар проблемаларын қолдау мен уақтылы шешудің маңыздылығын атап өтіп, өскелең ұрпаққа әрқашан ерекше көңіл бөліп келеді.
Жастар өзгерістерге бейім. Бүгінде олар инновацияны, жаңа технологияларды қолдануда алдыңғы қатарда. Жастарда сарқылмайтын энергия, жаңа идеяларды қалыптастыру қабілеті және оптимизмнің жоғары деңгейі ерекшелендіреді.
Жастардың әлеуетін тиімді пайдалану және жастардың энергиясын еліміздің қазіргі және сенімді болашағын құруға бағыттау маңызды. Бұл, әсіресе, коронавирустық пандемиядан туындаған бұрын-соңды болмаған жаһандық дағдарыс тұсында аса қажет. Оның салдарын еңсеру стандартты емес идеялар мен шешімдерді, барлық сындарлы күштерді, әсіресе жастарды жұмылдыруды талап етеді. Ол үшін жас ұрпаққа уақтылы қолдау көрсету, өзін-өзі жүзеге асыру, еңбек ету, білім алу, өмір сүру сапасын жақсарту үшін жаңа мүмкіндіктер ашу маңызды.
Сондықтан "Nur Otan" партиясының жастар қанаты – "Jas Otan" еліміздің 20 жылдық тарихы бар, еліміздің жас азаматтарының кең санатының мүдделерін білдіретін ірі жастар ұйымы ретінде өзінің негізгі мақсаты-жас қазақстандықтардың жан – жақты дамуы мен өзін-өзі жүзеге асыруы үшін жағдай жасайды.
"Jas Otan" - бүгінде еліміздің барлық 17 өңірінде филиалдары бар жалғыз жастар бірлестігі. Қалалар мен аудандарда, ірі кәсіпорындар мен жоғары оқу орындарында 534 бөлімшесі жұмыс істейді.
Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігінің алғашқы күндерінен бастап жастар саясаты мемлекеттің басты басымдықтарының бірі болып қала берді. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы, "Nur Otan" партиясының көшбасшысы Н.Ә. Назарбаевтың ұдайы назары мен қамқорлығының арқасында жастардың дамуы мен өзін-өзі жүзеге асыруы үшін берік іргетас қалыптасты.
Бүгінде 14-29 жас аралығындағы азаматтар 3,8 млн адамды немесе халықтың 21% - ын құрайды. 14-35 жас аралығындағы қазақстандықтардың саны - 6,1 млн адам немесе 33%. Бұл жоғары сынып оқушылары, студенттер, жұмыс істейтін жастар, сонымен қатар NEET санаты.
2016 жылы "Jas Otan" бастамасы бойынша волонтерлік мәдениет пен волонтерлік бастамаларды дамыту мақсатында "волонтерлік қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды.
"Ұлттық волонтерлік желі"құрылды. "Қазақстан Еріктілер лигасы" ірі еріктілер ұйымы Алматы қаласында Қысқы Универсиада-2017 өткізуге қатысудың бірегей тәжірибесіне ие. Жалпы, бүгінде 200-ден астам волонтерлік ұйымға 50 мыңнан астам ерікті жұмылдырылған.
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2020 жылды – «Еріктілер жылы» деп жариялады.
Жастардың білімге тең қол жеткізуін қамтамасыз ету Тәуелсіз Қазақстанның жастар саясатының негізгі элементі болды.
Ел жастарының тегін білім алуға мүмкіндіктері мол. 1999 жылдан бастап жоғары оқу орындарындағы гранттар саны 3,5 еседен астам өсті. 2019 жылы бюджеттік негізде 604,3 мың жастардың 227 мыңы, яғни барлық жоғары оқу орындары студенттерінің үштен бірі оқытылды.
"Баршаға арналған тегін техникалық білім" бағдарламасы жұмыс істейді, ол бойынша жастар нарықта сұранысқа ие мамандықтарды алады. 2021 жылға дейін 670 мың адам оқыту көзделген.
Елбасы "Болашақ"бағдарламасы аясында жастарды әлемнің үздік университеттерінде оқыту жалғасуда. Мұндай теңдессіз мүмкіндікті 13 мыңнан астам жас қазақстандық алды, олардың көпшілігі қазір Қазақстанның түкпір-түкпірінде еңбек етуде.
Nazarbayev University-де үздік халықаралық стандарттар бойынша білім алуға жағдай жасалған. 2010 жылдан бастап бұл мүмкіндікті 3 782 студент пайдаланды.
Бүкіл әлемді дүр сілкіндірген коронавирустық Пандемия бүкіл адамзат үшін жаңа сынақ болды. Қазақстандық жастар "Jas Otan" бастамасына үн қосып, "Біз Біргеміз!"карантин жағдайында өмірлік қиын жағдайға тап болған 300 мыңнан астам азаматтарға әлеуметтік пакеттер мен антисептикалық жиынтықтарды жеткізілді.
Волонтерлер сондай-ақ блокпосттар мен тарату орындарында коронавирустық инфекцияның алдын-алу бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізді.
Осы жетістіктердің барлығы аға-буын тарапынан теңдессіз қолдаудың нәтижесі болып табылады, ол қолайлы әлеуметтік ортаны, білім алу үшін жағдай мен жастардың үйлесімді тұлғалық өсуін қамтамасыз етеді.
Бүгінде әлем өзінің дамуының күрделі кезеңін бастан өткеріп жатқанын көріп отырмыз. Жаһандық белгісіздік, коронавирустық пандемияның салдары бүкіл ғаламшардағы адамдардың, соның ішінде жастардың өміріне түзетулер енгізуді жалғастыруда. Әлем елдері-осы жаһандық сын-қатерлерге барабар шаралар іздеуде.
Халықаралық тәжірибе көрсетіп отырғандай, бүгінде ЭЫДҰ елдері біліктілікті арттыру және еңбек нарығының талаптарына бейімделу, жастар ұйымдарының бастамашылық жобалық қызметін қолдау, сондай-ақ жастардың қоғам мен мемлекет өміріне қатысуын кеңейту арқылы жастарды жұмыспен қамтуды ынталандыруға ерекше көңіл бөледі.
Бұл бағыттар жастарды алдағы өзгерістерге дайындау үшін аса маңызды, ал олардың шеңберінде қабылданатын шаралар – жастар тарапынан билікке деген сенімсіздіктің артуына барабар жауап болып табылады.
«Nur Otan» партиясының Төрағасы Н.Ә. Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес 2019 жылғы 21 тамыз айындағы 2025 жылға дейінгі «Жастар – Отанға!» бағдарламасы әзірленуде.
Бағдарлама жастардың жан-жақты дамуына қол жеткізудің негізгі міндеттерін қарастырады және жас қазақстандықтардың ең өзекті мәселелерін шешуге бағытталады.
Сонымен қатар, бағдарлама аясында нақты бес бағыт анықталған. Ол жастардың азаматтық белсенділігін арттыру, сапалы білім беру, жас отбасыларды қолдау және қолжетімді баспана, тұлғалық даму және жастардың бос уақытын тиімді өткізуге бағытталған.
"Жастар –Отанға" бағдарламасына қойылған міндеттерді шешуге қол жеткізу үшін негізгі шаралар да ұсынылған. Бұл, ең алдымен, шаралар кешені бар өңірлік жол карталарын қабылдау; жастар үшін белгіленген квота бойынша 20% партияішілік праймериздер жолымен қалыптастырылатын талантты, жас саяси кадрлар пулын қалыптастыру; мемлекеттік органдар тарапынан жастар проблемаларын шешуді жүйелі бақылау үшін "Jas Otan" МК, "Nur Otan" партиясының ресурстары мен әлеуетін пайдалану.
Бағдарламада жастардың әлеуметтік маңызы бар мәселелерді шешуге саяси қатысуының төмен пайызының проблемасы атап өтілді. Өкінішке орай, тәжірибе көрсеткендей, жастар негізінен әлеуметтік желілердегі түсініктемелермен шектеледі, сонымен бірге әртүрлі мәселелерді шешуге нақты қатысуға ұмтылмайды. Сондықтан "Жастар-Отанға" бағдарламасында волонтерлік, партиялық-саяси қызмет, ҮЕҰ, жастар ұйымдары мен басқа да бастамашыл топтардың жұмысына қатысу сияқты құралдарды пайдалану арқылы жастардың саяси өмірге қатысуының төмен пайызының проблемасын шешу ұсынылады.
Жастар үшін белгіленген 20% квота бойынша партияішілік іріктеу-праймеризін іске асыру арқылы белсенді және талантты жас қазақстандықтардың пулы қалыптастырады. Нәтижесінде партияның жас өкілдері ҚР Парламенті Мәжілісінде және барлық деңгейдегі мәслихаттарда бағдарламаны жүзеге асыру үшін нақты тетіктерге ие болады.
Жоғарыда айтылғандай, білім беру сапасы «Jas Otan»-ның басым міндеттерінің бірі болып табылады, білім беру проблемаларын шешу үшін өңірлерде цифрлық дағдылар мен цифрлық технологияларды дамытуға байланысты шаралар ұсынылған. Интернет жастардың барлық өкілдері үшін қолжетімді болуы тиіс, сонымен қатар ауыл және қала мектептерін материалдық-техникалық қамтамасыз етуге ерекше назар аударылатын болады. Жоғары оқу орындарында білім беру сапасын қамтамасыз ету үшін қабылданатын шаралар шеңберінде білім беру грантына үміткер үшін уәждемелік хатты енгізу ұсынылады. Сондай-ақ, Теориялық оқыту ғана емес, практикалық оқыту да тең мөлшерде берілетін дуальды білім беру түрін жүргізу. Жоғары оқу орындарында сыбайлас жемқорлықтың алдын алу ретінде жылына екі рет "Таза сессия"акциясын өткізу ұсынылады. Стартаптар мен түрлі ғылыми жобаларды дамыту арқылы жастардың ғылыми әлеуетін қолдау.
Тағы бір проблема-жастар арасындағы жұмыссыздық. Jas Otan "Жастар-Отанға" бағдарламасында осы мәселені шешу үшін бірқатар шаралар ұсынылуда. Олардың бірі-ішкі еңбек көші-қонын ынталандыру, сондай-ақ болашақта таңдалған қызмет саласындағы еңбек ресурстарының тапшылығын ескеретін гранттарды бөлу жүйесін құру.
"Жастар–Отанға" бағдарламасында жастардың тұрғын үй мәселелерін шешу үшін бірқатар шаралар ұсынылады. Бұл жас отбасыларды тұрғын үймен қамтамасыз ету, сондай-ақ студент жастарға арналған заманауи жатақханалар салу.
Ендеше, бағдарлама жастар проблемаларына көптеген оң және сындарлы шешімдер қабылдайды. Егер "Жастар – Отанға" бағдарламасында ұсынылған барлық шаралар қабылданып, іске асырылатын болса, қоғам 2025 жылға қарай жақсы нәтижелерді көретін болады, жастардың көптеген әлеуметтік-саяси және әлеуметтік-экономикалық проблемалары шешілетін болады деп ойлаймын.
Кахарман Айсана, саясаттанушы
5693 рет оқылды
