Фото: Максим Золотухин
Алматының туристік мүмкіндігі қандай және Алатаудың баурайындағы әсем қалаға келушілерді арттыру үшін не істеу керек? Маман ол үшін инфроқұрылымды жақсартып, қызмет көрсету сапасын арттыру қажет екенін айтады.
ҚР АӘК Ұлттық статистика бюросының (ҰБС) деректері бойынша биылғы жылдың бірінші жартысында еліміздегі қонақүйлер, кемпингтер және басқа да қонақ күту орындарына 3,9 млн адам келіпті. Олардың 26,7%-ы Алматының қонақтары екен. Алғашқы 6 айдың өзінде 1,1 млн-ға жуық адам оңтүстік астанамызға саяхаттаған. Бұл тек қонақүйлерде тіркелген туристер саны, ал туыстары мен таныстарына қонаққа келгендер немесе бейресми түрде пәтер жалдағандар бұл көрсеткішке енбеген.
ULT.KZ тілшісі IUTH Университеті, “Туризм” мектебінің аға оқытушысы Нұржан Әбдіразақовтан Алматыға келуші туристер санының артуына не себеп болғанын және мәдени-рухани астанамыздың туристік потенциалы туралы сұрап білген еді.
- Биыл алғашқы 6 айда Алматыға 1,1 млн-ға жуық туристің келуі қатты таңқаларлық дүние емес. Себебі, жыл сайын әлем халқы үшін Орталық Азия елдеріне деген қызығушылық артып келе жатыр. Өйткені, тәуелсіздік алғаннан кейін дербес мемлекет ретінде жыл сайын иммиджімізді арттырып, Қазақстан деген ел бар екенін әлемге танытып жатырмыз.
Қазақстан неше түрлі іс-шараларға қатысады. Ол Олимпиада сияқты ауқымды спорттық шара болсын, мәдени және саяси жиындар болсын, елдің аты аталып, көк туымыз желбіреп жатады. Димаш сияқты феномендер, Геннадий Головкиндай спортшылар шыққан сайын елде туристердің саны да арта береді. Қазақстан туралы басқа елдің хабары артқан сайын келетін адамдардың да саны көбейе түседі. Біз экотуризм және мәдени туризм түрі ретінде белгілі бір туристер тобына қызық елдердің біріміз. Ол үшін Қазақстанда біраз жұмыстар жасалып жатыр.
Фото:Нұржан Әбдіразақов, metu.edu.kz
- Жалпы Алматы туризмге қаншалықты бейімделген? Мұнда туризмге қандай жағдай жасалған немесе қандай кемшін тұстары бар?
- Еліміздегі қалаларды салыстыратын болсақ, Алматы мен Астана әсіресе инфроқұрылымы жағынан туризмге жақсы бейімделген. Мысалы, Алматы әуежайында жаңа терминал ашылды, сәйкесінше, паспортты қадағалау терминалдарының саны артып, көбірек орын пайда болды. Оның барлығы туристерге жасалған жағдай. Бірақ әуежайдан келетін транспорттың аз болуы күрделі мәселе болып тұр. Әлемнің көптеген елдерінде әуежайдан қала орталығына метро қатынайды, әр 20 минут сайын экспресс-автобус жүреді. Мысалы, Әзербайжанда әуежайдан 1,5 манатқа (500 теңгеге) әр 20 минут сайын қаланың орталығына апаратын автобустар жүреді. Олар аптаның 7 күні 24 сағаттан үзіліссіз жүреді. Бізде мысалы ондай жоқ. Бізде әуежайдан қатынау үшін тек таксиге отыруыңа тура келеді. Такси жүргізушілері бағаны өсіріп айтуы себебінен оның өзі кейде қымбатқа шығуы мүмкін. Алматыда «Яндекс такси» қызметі танымал. Бірақ оны ТМД елдерінен басқа жақтан келгендер білмейді ғой. Сондықтан бізде көлікпен қатынаудың таксиден басқа да түрлерін дамыту қажет.
- Алматыда туристердің артуы халықтың әл-ауқатына әсер етті деп ойлайсыз ба, әлде 1,1 млн. адам теңізге тамған тамшыдай ғана ма? Ресми статистика бойынша Алматыда 2,2 млн. шамасында адам тұрады.
- Оны қазір бағамдай алмаймыз. Бірақ кәсіптерге әсер ететіні сөзсіз. Мысалы 1 млн. турист келді дегеніміз - осынша адам осы жердің қызметін пайдаланды деген сөз. Яғни ол турист дүкендерге, ресторандарға барады, басқа да қызметтерді пайдаланады. Сол арқылы кәсіпкерлердің кәсібі жүреді, ақша айналымы артып, қосымша жұмыс орынын ашады. Яғни бәрі мультипликативті түрде бір-біріне әсер етеді.
- Алматыдағы ішкі-сыртқа туризмді дамыту үшін мемлекет тарапынан қандай жұмыстар жасалуы керек?
- Бұрыннан айтып жүргеніміздей, Алматы қаласындағы инфрақұрылымдарды дамыту, көлік-коммуникация қызметтерін жақсарту, сосын иммиджді арттыру үшін жарнама, насихат жұмыстарын дамыта беру керек. Одан бөлек қонақүйлердегі қызмет көрсетуді жақсарта берген жөн. Бізде қазір жаман емес, жақсы. Әсіресе мейрамхана, қоғамдық тамақтандыру саласы жақсы дамып келе жатыр. Бірімен бірі жарысып, бәсекелестік пайда болған. «Бауырдақ» деген сияқты түрлі ұлттық фаст-фудтарымыз да шығып жатыр. Ұлттық калоритімізді көрсететін «Сандық», «Тары» деген сияқты тағы да басқа ұлттық мейрамханаларымыз шығып жатыр және бұл құптарлық іс. Осындай жұмыстар жасала бергені дұрыс болады.
- Алматыда туризмнің қай түрін дамытқан жөн деп ойлайсыз?
- Алматыда экологиялық туризм, мәдениет туризмі және сити-туризмін дамыта аламыз. Сити-туризм дегеніміз - қала туризмі. Сити-туризмде туристер қаланы көру үшін, танысу мақсатында келеді. Сондай-ақ, гастротуризмді де дамытуға болады. Келушілер гастрономиялық турлар жасап, осында келетін болса нұр үстіне нұр болады. Себебі біз әр түрлі тамағымызбен мақтана аламыз. Біздің ас мәзірімізде түрлі-түрлі асханалардан тағамдар бар. Қазақстан Еуразияның кіндігінде тұрғандықтан Еуразияның барлық тағам түрлерін дамыта аламыз.