Фото: Basnews.kz
Үкіметтің 2024 жылғы 13 маусымдағы қаулысымен Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасына өзгерістер енгізілді, деп хабарлайды Ult.kz.
Атап айтқанда, құжатта Ұлттық статистика бюросының мәліметі бойынша 2027 жылға қарай қазақстандық балалар саны 8 миллионға дейін өседі деп күтілуде. Балалар саны артқан сайын қоғам көтеретін мәселелер де көбейе түсу қаупі бар.
Тұжырымдамада білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың бірқатар бағыттарына көзқарас өзгереді.
1-бағыт. Балабақша – жайлылық пен даму аймағы
Түзетулер балабақшаның балалар үшін жайлылық пен даму аймағына айналуы тиіс екенін қарастырады.
Осы мақсатта мемлекеттік қаражатты мақсатты мақсатқа және тиімді пайдалануға кепілдік беру бөлігінде балабақша мен ата-ананың өзара әрекеттесу тетіктері әзірленетін болады. Білім беру жолдамасын алған балалардың ата-аналарының жауапкершілігін арттыру механизмі әзірленеді.
Google және Apple үлгілері негізінде ірі ұйымдар жанынан ведомстволық (корпоративтік) мектепке дейінгі ұйымдарды құру мәселесі пысықталатын болады.
Мазмұндағы, жас балаларды оқыту мен тәрбиелеудегі тәсілдердегі сабақтастықты қамтамасыз ету үшін мектепке дейінгі ұйымдар мен бастауыш мектептердің жұмысы синхрондалатын болады. Әр кезеңде балалардың міндеттері, қажеттіліктері мен жас мүмкіндіктері ескеріледі.
Баланың даму картасының негізінде оның оқуының жеке траекториясы анықталады, сонымен қатар мектепке психологиялық және эмоционалдық дайындығы анықталады, одан кейін жеке мәліметтердің құпиялылығын қамтамасыз ете отырып, бастауыш мектепке ауысады. Мектептерге қабылдау үшін іріктеу мақсатында қабылдау сынақтары болмайды.
Түрлі себептермен балабақшаға бармаған немесе мұғалім мен ата-ананың пікірінше, мектепке дайын емес, бірақ 1-сыныпқа баратын жасқа жеткен балалар үшін мектептерде бейімдеу бағдарламалары қолданылады.
Бұл ретте балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес жасанды интеллект арқылы дербестендірілген білім беру бағдарламалары әзірленіп, жүзеге асырылатын болады.
Педагогтардың озық педагогикалық тәжірибені қорыту шеңберінде танымдық дағдыларын, логикасын, лингвистикалық және математикалық ойлауын дамытуға көмектесетін жасанды интеллект негізінде интерактивті оқу ойындары мен қосымшаларын әзірлеу тиімді әдіс болады. Оқу үдерісінде жасанды интеллект негізіндегі технологияларды пайдалану әрбір баланың даму барысын бақылауға, күшті және әлсіз жақтарын анықтауға, сондай-ақ қосымша қолдауды қажет ететін салаларды анықтауға мүмкіндік береді.
Одан бөлек, орыс және басқа тілдерде оқытатын мектепке дейінгі ұйымдарда қазақ тілінде тілдік оқыту бағдарламасы қамтамасыз етіледі. Әр жас тобында тілдік құзыреттіліктерді дамыту үшін күні бойы қазақ тілінде қажетті сөздік қор қалыптасады. Бұл балаларға кішкентай кезінен қазақ тіліндегі күнделікті лексиканы, сөз тіркестерін және тұтас сөз тіркестерін меңгеріп, қолдануға мүмкіндік береді, баланы түсінуге ғана емес, сонымен қатар қазақша сөйлеу әуеніне де үйретеді. Бала тілмен бірге қазақ халқының мәдениеті мен салт-дәстүрін бойына сіңіреді, осылайша бағдарлама кішкентай азаматтарымыздың қазақы болмысын қалыптастырады.
2-бағыт. Әр мектеп – ең жақсы мектеп
Жалпы, қолданыстағы Мемлекеттік білім беру стандарттарының, оқу жоспарлары мен бағдарламаларының құрылымдық негіздері сақталады. Оқу пәндері бойынша оқу мақсаттары мен күтілетін нәтижелердің мазмұнына өзгерістер енгізілуде. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің мемлекеттік стандарттары оқу мақсаттары жүйесіне кіріктірілетін құндылықтарды және әр пән бойынша типтік оқу жоспарын іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарын қарастырады. Мазмұнда қазақ, орыс және шет тілдерін кезең-кезеңімен және деңгейде меңгеруді қамтамасыз ете отырып, көптілді білім беруді жүзеге асыруға баса назар аударылады.
Қазақ тілін меңгеру сапасын арттыру, сондай-ақ қазақ тілін білмейтін балаларды оқу үдерісіне жылдам енгізу мақсатында мектептерде эксперименттік негізде қазақ тілін ерте меңгеру бағдарламасын енгізу жоспарлануда. Бағдарлама зияткерлік мектептер базасында сынақтан өтті, оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендері әзірленді.
Оқу бағдарламаларын іске асыру процесін жүйелі бақылау негізінде мониторингтік зерттеулер жүргізіліп, оқу бағдарламаларын іске асыруға дейін және одан кейін педагогикалық қауымдастықпен кең ауқымды консультациялар жүргізілетін болады. Бұл әзірлеушілерге проблемалардың сипатын және жақсарту бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді.
Барлық мектептер жоғары сапалы цифрлық интерактивті оқыту мазмұны мен цифрландырылған мектеп үдерістері бар платформаларға қол жеткізе алады. Бұл ретте цифрлық контент тиісті сараптамадан өтеді.
Ақпараттық жүйе оқу үдерісін басқарудың, оқу жетістіктері туралы ақпараттың және ата-аналармен кері байланыстың, оқытылатын материалдың көлемінің, пәндер бойынша тақырыптар жиынтығының, үй тапсырмасының, мұғалімнің деректерінің және т.б. қамтамасыз етеді.
Оқушылардың жеке деректерінің тарихилығын, толықтығын, өзгермейтінін және қорғалуын қамтамасыз ету үшін оқытуды басқару жүйелерімен (LMS) және электронды журналдармен интеграциялау арқылы оқушылардың білім жетістіктері туралы деректер Ұлттық білім беру деректер базасына біріктірілетін болады. Бұл әдіс баланың білім алу траекториясын талдауға және жақсартуға мүмкіндік береді.
Үш ауысыммен оқыту, апатты мектептер мен оқушылар орнының тапшылығы мәселелерін шешу үшін 2030 жылға қарай 1,5 миллион жаңа студенттік орынды енгізу жоспарлануда.
«Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында 2023-2025 жылдар аралығында (екі ауысымда: 2024 – 461 мың орын, 2025 – 279 мың орын) 740 000 орындық 369 жаңа мектеп салынады.
3-бағыт. Техникалық және кәсіптік білім – жұмысшы кадрларын даярлаудың негізгі буыны
ТжКБ-ға сапалы және кедергісіз қолжетімділікті қамтамасыз ету үшін ТжКБ кадрларын даярлауға мемлекеттік тапсырыс көлемін 150-ге дейін ұлғайту арқылы 9-сыныпқа дайын түлектерді ТжКБ ұйымдарында сұранысқа ие мамандықтар бойынша тегін оқытумен толық қамту бойынша жұмыс жалғасады. Бір білім беру бағдарламасы аясында бірнеше біліктілік алған, жұмысқа орналасу міндеті бар (жыл сайын 10 мыңнан астам үміткер) кәсіпорындардың сұранысы бойынша да мақсатты оқыту ұлғайтылатын болады. Бірінші жұмысшы мамандығын алумен қатар, еңбек нарығында сұранысқа ие екінші мамандықты еркін алу қажеттілігі мәселесі қарастырылады.
Кадрларды даярлау сапасын арттыру мақсатында ТжКБ-ны жан басына шаққандағы қаржыландыру нормативін екі есе ұлғайту мәселесі пысықталатын болады. Ауылдық жерлерді қолдау, ауылдарда кадрлық әлеуетті құру және ауыл жастарын қолдау мақсатында жылжымалы оқу орталықтары («доңғалақпен оқыту») жұмысы жолға қойылады. Орталықтың жұмысы ауылдық жерлерде тұратын адамдарды қысқа мерзімді курстық оқытуға арналған. Сонымен қатар, бұл орталықтар колледжі жоқ елді мекендердегі жалпы білім беретін мектептердің 10-11 сынып оқушыларын оқытатын болады.
WorldSkills халықаралық чемпионаттарының жеңімпаздары мен оларды дайындаған ұстаздар мен қолөнершілерді ынталандыру мәселесі пысықталады, бұл көгілдір мамандықтардың беделін арттырып, техникалық және кәсіптік білім берудің тартымдылығын арттыруға ықпал етеді.
Заманауи колледждер базасында 20 аймақтық ІТ орталық ашу жұмыстары жалғасады. Аймақтық IT орталықтары жоғары технологиялық жобалардың тартымдылығы мен өсу аймағына айналады деп жоспарлануда.
IT мамандары, техникалық мамандар да, цифрлық индустрияның бизнесмендері де осында тағылымдамадан өтіп, өз құзыреттерін жетілдіре алады.
Қабылданған шаралардың нәтижесінде 2030 жылға қарай ТжКБ оқу орындарын бітіргеннен кейінгі бірінші жылы жұмысқа орналасқан түлектердің үлесі 89%-ға жетеді.
Сонымен қатар, Тұжырымдамада қазақстандықтардың жаңа ұрпағын тәрбиелеуге, педагогтардың кәсіби және мәдени капиталын арттыруға, жүйелі деңгейде білім беру сапасын қамтамасыз етуге деген көзқарастар өзгертілген.
436 рет оқылды
