Мәдениет пен білімді жүйелеуге бағытталған заң сенімді ақтай ма?

Фото: facebook.com

Бұл мәселеге Парламент депутаттары былтыр бастамашылық етіп, сол жылғы 18 қаңтарда Мәжілістің қарауына енгізілген-ді. Асхат Аймағамбетов баяндамасында заң жобасының мақсаты мәдениет және білім саласындағы заңнаманы одан әрі жетілдіру екенін атап өтті.

Заң жобасында дарынды оқушыларды қолдау, ономастика мәселесі, «Ақылман» картасын енгізу, кітапхана қорын дамыту және кітап басылымын қолдау, кітапханаларда білім беру және мәдени іс-шаралар өткізу, ЖОО-ларды топтастыру, ЖОО түлектерін қолдау, мектепке дейінгі білім беру бойынша, мектепте оқып жүріп жұмыс мамандығын алу, білім беру ұйымдарындағы штаттық құрылымның ашықтығын қамтамасыз ету сынды өзекті мәселелер қамтылған.

Жекеменшік білім беру ұйымдарына тұлғалардың есімін беру ережесі қалай өзгереді? 

Асхат Аймағамбетов заң жобасының маңызды бағыттарының бірі ретінде жекеменшік білім беру ұйымдарына тұлғалардың есімін беру және оны өзгерту процесін ономастикалық комиссиямен келісу тәртібін енгізуді атап өтті.

«Соңғы жылдары жекеменшік білім беру мекемелері көбейіп, сәйкесінше оларға түрлі тұлғалардың есімін ешқандай ресми келісімсіз беруі жиілеп кетті. Кейбір фактілер қоғамда резонанс тудырды. Осыған орай, енді жекеменшік білім беру ұйымдары тұлғалардың есімін бермес бұрын, облыстық ономастикалық комиссияның ресми мақұлдауын алуға міндетті болады. Яғни, мемлекеттік білім беру ұйымдары сияқты ономастикалық рәсімдерден өтеді», – деді депутат.

Заң жобасымен жұмыс барысында халықаралық ғылыми жобалар конкурстарының жеңімпаздары мен жүлдегерлеріне, сондай-ақ оларды дайындаған педагогтарға біржолғы төлемді жүзеге асыру жөніндегі нормалар енгізілді.

Бұрын мұндай төлемдерді тек халықаралық пәндік олимпиадалардың жеңімпаздары ғана алатын. Бұл норма дарынды балалар мен олардың мұғалімдерін қолдауға бағытталған. Оның қажеттілігі жайлы Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2024 жылғы қазанда мәслихат депутаттарының форумында айтқан. Осы санаттағы оқушыларға төленетін ең жоғары төлем 1500 АЕК немесе 6 миллион теңге шамасында болуы мүмкін.

«Осы норма Мемлекет басшының дарынды балаларды қолдау тапсырмасын ордауына бағытылған. Енді біз қарастырып отырған заң жобасында сол дарынды балаларға және оларды дайындаған ұстаздарға бір реттік сыйақы беру туралы норма еңгізіліп отыр. Бұл шара жастардың ғылыми әлеуетін дамытуға және талантты оқушыларды ынталандыру үшін маңызды деп санаймыз», – деді А.Аймағамбетов.

Жаңа нормаға сәйкес, мемлекеттік жәрдемақы алатын, мүгедек баланы тәрбиелеп отырған, сондай-ақ І топтағы мүгедек адамды бағып отырған жоғары оқу орындарының түлектерін мемлекеттік оқу грантын міндетті түрде өтеуден босату ұсынылады.

Мәжілісмендер мәдениет және білім беру мәселелері бойынша заң жобасына өзгеріс енгізу аясында мектепке дейінгі дайындықтан өткен балалардың 31 шілдеге дейін балабақшада қалуына мүмкіндік беретін норманы мақұлдады. Бұған дейін ата-аналар балалары 6 жасқа толған соң балабақшадан босатылып, оқу жылы басталғанша мектепке де бара алмайтыны туралы шағымданып келген.

Сондай-ақ кітапханалар білім беру және мәдени бағыттағы іс-шараларды өткізуге қызмет көрсете алады. Бұл туралы да Асхат Қанатұлы өз баяндамасында кеңінен атап өтті.

Түзетулердің жеке блогы отандық әдебиет пен кітап шығаруды дамытуға, мәдени-ағарту ұйымдарындағы кітапхана қорын қолдауға және сақтауға арналған.

«Заң жобасында мемлекеттік кітапханаларға білім беру және мәдени іс-шараларды ақылы негізде өткізу құқығын беру, сол арқылы қосымша қаражат табу туралы норма бар. Бұл өзгеріс кітапханалардың рөлін тек кітап сақтау орны ретінде емес, заманауи мәдени-білім беру орталығы ретінде нығайтуға мүмкіндік береді», – деді комитет төрағасы А.Аймағамбетов.

Бұдан былай мемлекеттiк кiтапханаларға оқу-ағарту және мәдени iс-шараларды өткізу үшін өз ғимаратын ұсыну құқығы берiледi.

Заң жобасында мемлекеттік кітапханалардың қорын сақтау және кеңейту шаралары қарастырылған. А.Аймағамбетов бұл қадамның әдебиеттің қолжетімділігін арттыруға және кітапханалар жүйесін нығайтуға бағытталғанын атап өтті.

Заң жобасы баяндамашының таныстырылымынан кейін ұзақ та, егжей-тегжейлі талқыланды.

Айталық, Мәжіліс депутаты Аманжол Әлтай Асхат Аймағамбетовке халықаралық байқаулардың жеңімпаздары мен оларды дайындаған педагогтерге берілетін ақшалай сыйлықтың мөлшері, оларды таңдау талаптары туралы сұрақ қойды.

Фонограммамен ән айтуға тыйым салу ұсынылды

Ал депутат Мақсат Толықбаев Мәдениет және ақпарат вице-министрі Айбек Сыдықовқа фонограммаға тыйым салу жөнінде сұрақ қойып, отандық эстрададағы, ән әлеміндегі өзекті мәселені көтерді. Ол фонограммамен ән салған әнші алдымен тыңдарманға ескерту керектігін алға тартты.

«Қолданыстағы заң бойынша фонограммамен ән айтқан кезде концерт ұйымдастырушылары көрермендерді ескертуге міндетті. Бірақ бұл ереже мүлдем жұмыс істемейді. Сондықтан біз бұл заң жобасында фонограммамен ән салуға тыйым салуды белгілеуге бағытталған түзетулер енгізуді ұсындық. Бірақ Мәдениет және ақпарат министрлігі қолдамай отыр, айтатын сылтау көп, өңірлердегі техникалық құралдардың 70%-ы тозған дейді. Осыны ескеріп, норманы жеңілдетіп бердік. Концерт залы техникалық құралдармен толық қамтамасыз етілсе, фонограмманы пайдалануға тыйым салынады дедік, бірақ бұл норма да өтпей отыр», – деді Мақсат Толықбаев Мәжілістің жалпы отырысында.

Депутат қозғаған фонограмма мәселесіне қатысты Мәдениет және ақпарат вице-министрі Айбек Сыдықов жауап берді.

«Фонограммаға қатысты бірнеше жұмыс тобының отырысы өтті, қызу талқыланып жатыр. Мемлекеттік орган ретінде мамандардың пікірін тыңдап, мүдделі жандардың басын қосып, ашық талқылау керек деген мәмілеге келдік. 11 наурызда шоу бизнес өкілдері, мәдени мекемелер басшылары, режиссерлер және басқа мамандармен сіздер ұсынған механизмдерді талқылап, егжей-тегжейлі пысықтап, Мәжілістегі заң жобасының екінші оқылымына дейін бір шешімге келеміз деген сенімдемін», – деп жауап берді вице-министр.

Десе де ол фонограммамен өтіп жүрген концерттерде көрермендерді хабардар етіп, алдын ала жазылған дайын дауыспен «ән салатынын» ескерту расында орындалмай отырғанын мойындады.

«Қазіргі жастар көкөністі алқапта емес, дүкенде өседі деп ойлайды»

Сонымен қатар Мәжіліс депутаты Анас Баққожаев қалалардағы мектеп оқушыларын қабылданғалы отырған заң жобасында көрсетілгендей тек қана театрға баруын міндеттемей, ауыл шаруашылығы көрмелеріне де жиі апару керектігін айтты. Оның айтуынша, мектептегі қоғамдық жұмыстан, тазалыққа еңбекке баулу бағытындағы қол еңбегінен алшақтағалы азық-түлікті ысырап етпеу сынды рухани құндылықты ұмытқан.

«Біз, сонау кеңестік заманда туған оқушылар жыл сайын күздігүні ауыл шаруашылық жұмыстарына жұмылдырылатын. Сөйтіп азық-түліктің қандай жолмен, маңдай термен өндірілетінін сезінетін. Қазір халықаралық конвенцияға байланысты балалардың еңбегіне тыйым салдық. Есесіне қазіргі жастар ысырапшыл, жерде картоп, сәбіз жатса көтермейді. Көкөністі алқапта емес, дүкенде өседі деп ойлайды», – деген депутат Оқу-ағарту министрінің орынбасарына оқушыларды театрға ғана емес жылына бірнеше рет өтетін ауыл шаруашылығы өнімдернің көрмелеріне де апарып тұруды норма етіп қарастыруды ұсынды.

А.Баққожаевтың айтуынша, балалар көрмелерде техникамен танысып, малды бағу жұмыстары туралы таным-түсінігін қалыптастырады. Бұл ретте вице-министр Еділ Оспан балаларды еңбекке баулу бүгінде жаңа үлгіде жүзеге асырылып жатқанын жеткізді. Сондай-ақ ол биыл жұмысшы мамандықтар жылы аясында тиісті іс-шаралар бекітіліп, жоғары сынып оқушыларын өндіріс алаңдарына алып бару мәселесі де көзделгенін айтты.

Жасұлан Бақытбек

Бөлісу:

473 рет оқылды