19 шіл, 2022 сағат 11:23

«Киберқауіпсіздік»: Бес жылда не атқарылды?



Осыдан бес жыл бұрын, 2017 жылғы маусымда Қазақстан Республикасының Үкіметі IT және телекоммуникациялар, электрондық ақпараттық ресурстарды қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудың негізгі бағыттарын айқындайтын «Қазақстанның киберқалқаны» киберқауіпсіздік тұжырымдамасын бекіткен болатын. Ал биыл «Қазақстанның киберқалқаны» тұжырымдамасының жаңа редакциясы қабылдануда, – деп хабарлайды «Ұлт ақпарат».

Аталған тұжырымдаманың негізгі мақсаты – халық пен бизнестің цифрлық сауаттылығын арттыру, сондай-ақ ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

Ал жаңадан қабылданып жатқан «Қазақстанның киберқалқаны-2» тұжырымдаманың жаңа нұсқасын 2027 жылға дейін жүзеге асыру шаралары шеңберінде олар жеке деректердің сыртқа шығуы үшін әкімшілік жауапкершілікті күшейту, отандық бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу, сондай-ақ қазақстандықтарды пайдалану және шетелдік әлеуметтік және медиа платформаларды реттеу бойынша негізгі бағыттарды көрсететін болады. Сонымен қатар, құжат «халықаралық тәжірибе мен киберқауіпсіздік саласындағы отандық сарапшылардың пікірлерін ескере отырып, киберқауіпсіздікке қатысты сын-қатерлер мен қауіп-қатерлерді ескеретін болады».

Әлемде секунд сайын 12 000 адам кибершабуылға ұшырайды, ал киберқылмыстан келетін шығын жылына 100 миллиард доллардан асады. Ал Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің мәліметі бойынша, ақпараттық технологиялардың дамуы оларды қолдану арқылы жасалған қылмыстардың айтарлықтай өсуіне әкелді. Егер 2019 жылы мұндай құқық бұзушылықтардың саны 7700 болса, 2020 жылдың соңына қарай олар екі есеге артып, 14 мыңнан асты. Сол себепті, мемлекет пен бизнес, азаматтар мен мемлекет, бизнес пен азаматтар арасындағы барлық дерлік маңызды коммуникациялар цифрландырылған қоғамның киберқауіпсіздігін нығайту жұмысы бізге де тән үрдіс.

Сонымен «Қазақстанның киберқалқаны» енгізілген бес жылдың ішінде қандай жүмыстар атқарылды. Осы мәселеге қысқаша тоқталып өтсек.

2018 жылдан бастап «Қазақстанның киберқалқаны» тұжырымдамасын іске асыру шеңберінде мемлекеттік органдардың ақпараттық ресурстарын және республиканың маңызды ақпараттық инфрақұрылымын кибершабуылдардан және кибер инциденттер. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының ақпараттық қауіпсіздігіне қатерлерді талдау, бағалау, болжау және алдын алу жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру мақсатында Қазақстанда да салалық жедел ақпараттық қауіпсіздік орталығы құрылды.

150-ге жуық ақпараттық жүйе тестілеу рәсімінен өтіп, «Ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігіне тестілеу нәтижелері бойынша акт беру» мемлекеттік қызметі бойынша сертификаттар алды. Мемлекеттік қызметтерді көрсетуді оңтайландыру мақсатында ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігіне тестілеу актісін алу үшін электрондық лицензиялау веб-порталы арқылы өтініш беру тәртібі енгізілді.

Киберқауіпсіздік мәдениетін дамыту мақсатында халықтың киберқауіпсіздік қатерлері туралы хабардарлығын арттыру бойынша іс-шаралар тұрақты негізде жүргізілуде, социологиялық зерттеу нәтижелері бойынша халықтың хабардар болу деңгейі 75% (2021 жылға – 78%). 2021-2022 жылдарға «Ақпараттық қауіпсіздік» мамандығы бойынша білім беру гранттарының саны 2632-ге дейін ұлғайтылды.2020-2021 жылдар аралығында ақпараттық қауіпсіздік саласында 542 маман оқуын аяқтады, төрт маман шетелдік жетекші ЖОО-да тағылымдамадан өтті. «Болашақ» халықаралық бағдарламасы аясында.

Ақпараттық қауіпсіздік саласында қайта даярлықтан өткен мамандардың саны ұлғайтылды.

«Қазақстанның киберқалқаны» тұжырымдамасының екінші кезеңін іске асыру шеңберінде 2022 жылғы 25 ақпандағы жағдай бойынша тізілімге 56 отандық өндірушілердің 173 АКТ өнімі (оның ішінде бағдарламалық қамтамасыз етудің 45 түрі және электронды өнеркәсіптің 128 атауы) енгізілді. өнімдер). Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау мақсатында жоғары сапалы кәсіби қызмет көрсету нарығын дамыту мақсатында 26 жеке жедел ақпараттық қауіпсіздік орталықтары құрылды.