Фото: Ашық дереккөз
Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек Жоғары ғылыми-техникалық комиссияның отырысында Қазақстанда 2026 жылға дейін ғылымды дамытудың басымдықтары анықталғанын айтты. Сонымен қатар, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері де бөлек айтылады. Ult.kz порталы қазақстандық ғылымды дамытудың басым бағыттарын нақты айқындамас бұрын еуропалық одақ елдерінің, Канаданың, Австралияның, Малайзияның, Испанияның және басқа елдердің тәжірибесі зерттелгенін анықтады.
Сонымен, Қазақстанда 2026 жылға дейін ғылымды дамытудың басымдықтары анықталды. Оның алтауы негізгі басымдықтарды тізбектейді. Атап айтқанда, «Экология, қоршаған орта және табиғи ресурстарды тиімді пайдалану», «Энергия, озық материалдар және көлік», «Жетілдірілген өндіріс, цифрлық және ғарыштық технологиялар», «Елдің зияткерлік әлеуеті», «Өмір және денсаулық туралы ғылым» және «Агроөнеркәсіп кешенін тұрақты дамыту». Өз кезегінде, бағыттардың әрқайсысы 8-ден 18-ге дейінгі бөлімшелерден тұрады.
Ғалымдардан бірнеше мысал келтірсек, ғалым Тілек Қуанышбеков жаһандық өзекті мәселе – сапасыз тұщы суды шешуге бағытталған жобаны ұсынды. Жоба аясында биополимерлер, керамикалық, картриджге құрастыру арқылы графит тотығымен модификацияланған көміртекті материалдар негізіндегі фильтрлі композициялық сорбенттер өндірісін, сондай-ақ университет базасында корпустар жасауды жолға қою жоспарлануда. Ғылыми жұмыстың соңғы өнімі ірі кәсіпорындар мен тұрғын үйлерде бейімделуі мүмкін.
Сондай-ақ, ғалым Алмасбек Мәуліт 30 жылдық тәжірибесі бар агрономның цифрлық аналогы болатын атын жасанды интеллект арқылы портал жасап жатыр. Ғалымдардың әзірлеуі көп спектрлі камерасы бар смарт дронды қамтиды, ол егіс мерзімін, өнімділік пен тыңайтқыштың қажетті мөлшерін болжауға көмектеседі. Алайда университет командасы арамшөптермен күресу үшін жасанды интеллект қолдануды ұйғарды. Қашықтан түсіру кезінде камера өсімдіктердің әртүрлі түрлерін, соның ішінде арамшөптерді таниды. Болашақта басқа өрістердің фотосуреттерін оқығанда, бағдарлама арамшөптердің бар-жоғын және олардың қайда орналасқанын автоматты түрде көрсетеді.
Ғалым Нариман Қайырбеков табиғи полимерлер негізінде биологиялық ыдырайтын материалдарды жасап жатыр. Ол полиэтиленді пакеттердің кесірінен қоршаған ортаның ластануының әлемдік мәселесін осылай шешеді. Олар көптеген ғасырлар бойы биологиялық ыдырамайды, осылайша тұрақты ластануды тудырады. Ол крахмал немесе целлюлоза негізінде биоматериал жасайды. Қолданғаннан кейін оларды ыдырату үшін суда еріту керек.
Жалпы, белгіленген басымдықтар шеңберінде су ресурстарын ұтымды пайдалану, топырақ сапасын сақтау, энергетикалық қауіпсіздікті (соның ішінде жылу энергиясын) қамтамасыз ету, парниктік газдар шығарындыларын азайту және жаңартылатын көздерді дамыту мәселелеріне назар аударылатын болады.
Сонымен қатар құрылыс, машина жасау, өнеркәсіп, көлік технологиялары, робототехника, жасанды интеллект, жаңа материалдар жасау, телекоммуникациялар, медицина, фармацевтика, мал шаруашылығы, ауыл шаруашылығы, өңдеу және сақтау салаларындағы зерттеулерді қолдау жоспарланып жатыр.
Естеріңізге сала кетейік, Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек Жоғары ғылыми-техникалық комиссияның отырысында Қазақстанда 2026 жылға дейін ғылымды дамытудың басымдықтары анықталғанын айтты. Сонымен қатар, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері де айтылады. Белгілі болдғанындай, қазақстандық ғылымды дамытудың басым бағыттарын нақты айқындамас бұрын еуропалық одақ елдерінің, Канаданың, Австралияның, Малайзияның, Испанияның және басқа елдердің тәжірибесі зерттелген.
598 рет оқылды
