Фото: egemen.kz
Бүгінде ең жақсы инвестиция білім мен балаға жұмсалған инвестиция екені жиі айтылады. Ал мамандық, жоғары оқу орны, университет таңдау – бұл адамның бүкіл өмірін анықтамаса да, алдағы бірнеше жылға даму векторын белгілейтін шешімдер. Сондықтан түпкілікті шешім қабылдамас бұрын, жақсы және жаман жақтарын таразылаған жөн. Осы орайда Ult.kz Қазақстанда білім алудың құны қанша екенін анықтап көрді.
Түлек оқуды аяқтағанға дейін кем дегенде бірнеше жыл бұрын қабылдау мүмкіндіктері туралы ойлануы керек. Бұл білім жолына түсушіге асықпай дайындалуға және негізгі критерийлер бойынша шешім қабылдауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мұндай дайындық қабылдауға қажетті талаптарды білуге, құжаттарды жинауға, білімді жетілдіруге және тіпті бірінші рет ақша үнемдеуге мүмкіндік береді.
Соңғы бірнеше жылда қазақстандық жоғары оқу орындарында білім алу құнының өсу тенденциясын байқауға болады. Орташа алғанда, баға жылына 14-20 пайызға өсуі мүмкін. Сондықтан кірер алдында ең алдымен ақша жинауды бастау керек. Мұны Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесінен жинақтаушы сақтандыру бағдарламасы аясында да жасауға болады, сонымен қатар білім беру депозиті қызметін пайдалануға болады.
Сондай-ақ бюджетте қалуға тырысуға болады. Таңдалған мамандыққа байланысты мұны істеудің әртүрлі жолдары бар. Мысалы, талапкер конкурстан өтіп, мемлекеттен грант ала алады немесе оқу ақысын жұмыс беруші төлей алады. Конкурстан сүрінбей өткен және мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша оқитын талапкерлерге 36 660 теңге (денсаулық сақтау және педагогика бағдарламалары бойынша студенттерге – 58 800 теңге) шәкіртақы беріледі.
Білім грантын алу үшін талапкер:
мектеп, техникалық немесе кәсіптік білім алу;
Ағымдағы жылдың 13 шілдесі мен 20 шілдесі аралығында ОБПО қабылдау комиссиясына немесе «электрондық үкімет» веб-порталы арқылы өтініш беру;
бес негізгі пәннен – Қазақстан тарихы, математикалық сауаттылық, оқу сауаттылығы және негізгі пәндер болып табылатын екі пән бойынша тестілеуден өту.
Шығармашылық тапсырманы жіберу қажет болуы мүмкін.
Үміткер жинайтын ұпайлардың ең аз саны жеке және коммерциялық ЖОО үшін 50 балл, ал ұлттық университет үшін 65 балл. Талапкер ҰБТ-ны сәтті тапсыру мүмкіндігін дұрыс дайындықпен арттыра алады, сондықтан мектепті бітірмес бұрын өз бетінше немесе репетитормен бірге қосымша оқуы керек.
Қазақстанда оқыту 250 мың теңгеден басталады және 9 миллионға жетуі мүмкін. Білім құнына ең алдымен университеттің географиясы және оның беделі әсер етеді. Сондықтан, республикалық университетке қарағанда, аймақтық жоғары оқу орнына түсу әлдеқайда үнемді нұсқа болып табылады. Қымбат емес білім алуды Шымкентте алуға болады. Бірақ Астанада ең қолжетімді университет – Қазақ технология және бизнес университеті – бір жыл оқу жарты миллион теңге тұрады.
Алматыдағы ең қымбат университеттерге ҚМЭБИ кіреді – бір оқу жылы шамамен 4 миллион теңге, ҚБТУ – жылына 2 миллион теңгеден асады.
Астанада ең қымбаты және беделдісі, әрине, Назарбаев Университеті – оқыту құны мамандыққа байланысты 7,5 миллионнан 9 миллион теңгеге дейін. Ең қымбат оқыту инженерлік және IT салаларында.
Сондай-ақ жоғары сапалы білімі мен мықты оқытушылық құрамымен танымал Қазақстанның беделді университеттеріне мыналар жатады:
С.Д.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті – өз өмірін денсаулық сақтаумен байланыстырғысы келетіндер үшін;
М.С.Нәрікбаев атындағы Қазақ мемлекеттік заң университеті жетекші заңгерлерді шығарады;
Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ және Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті үздік педагогикалық білім береді;
Алматы қаласындағы Халықаралық ақпараттық технологиялар университеті ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласында жұмыс істегісі келетіндер үшін қолайлы;
М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университеті ауыл шаруашылығы және биоресурстар саласындағы болашақ мамандар үшін ең жақсы базаны қамтамасыз етеді;
«Торайғыров университеті» КЕАҚ дарынды журналистерді шығарады.