Фото: ашық дереккөзден
Қазақстанда алдағы алты жылға арналған тіл саясатын дамыту тұжырымдамасы бекітілді. Тұжырымдамада жоспарланған реформалар немесе мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған негізгі іс-шаралар көрсетіледі. Оның ішінде халыққа арналған курстар, бейнесабақтар, оқулықтар, зерттеулер, іс-шаралар, білім беру бағдарламаларын жаңарту, БАҚ-та насихаттау, импорттық жабдықта қазақ тілді интерфейс пен қазақ әліпбиінің әріптерінің болуы, IT жобалары, электронды балаларға арналған ойындар және мультфильмдер жасау және т.б. бар деп хабарлайды «Ұлт ақпарат».
Құжат жобасын әзірлеу кезінде тіл саясаты мәселелері бойынша кешенді социологиялық-сараптамалық зерттеудің ұсынымдары қаралып, сарапталып, қабылданды.
Іс-шаралар жоспарына сәйкес, 2029 жылға қарай қазақстандықтардың 84 пайызы қазақ тілін меңгереді деп күтілуде. Қазір бұл көрсеткіш 81 пайызды құрап отыр. Қазтест бойынша В1 деңгейінде қазақ тілін меңгерген мемлекеттік қызметшілердің үлесі 43%-ға, В2 деңгейінде 50%-ға жетеді, қазір қазақ тілін тек 37% және 35%-ы ғана біледі.
Сонымен қатар, 2029 жылға қарай жоспарлануда:
Мемлекеттік телеарналарда мемлекеттік тілде көрсетілетін телебағдарламалардың үлесі 84%-ға дейін өседі;
Қазақстанда өткізілетін, сондай-ақ Қазақстанның шетелдегі дипломатиялық өкілдіктері ұйымдастырған халықаралық іс-шараларда қазақ тілін қолдану үлесі 75% құрайды;
Мемлекеттік органдар мен ұлттық компаниялардағы құжат айналымының мемлекеттік тілдегі үлесі 94%-ға дейін артады;
Қазақ тілінің латын әліпбиін қолданатын қазақстандықтардың үлесі 15%-ға тең болады;
Қазақ тілінде оқытатын мектептердің В2 деңгейінде мемлекеттік тілді меңгерген түлектерінің үлесі 75%-ға дейін артады, 2023 жылы бұл көрсеткіш 45%-ды құрайды;
БАҚ-тағы қазақтілді контенттің үлесі 86 пайызға жетеді.
Тұжырымдаманы іске асыру еліміздегі тілдік ахуалдың әлеуетін арттыруға және оның қоғамдық-саяси және әлеуметтік саланы дамытуға, өңірлік деңгейдегі өзекті мәселелерді шешуге, оның ішінде тілдің алдын алу және алдын алу шараларын іске асыруға қосатын үлесін арттыруға ықпал етеді.
Құжат жобасында қазақ тілін латын әліпбиіне көшіру мәселесі де жан-жақты қарастырылған. Алфавиттің бұрынғы нұсқаларын әзірлеу барысында туындаған мәселелер және оларды шешудің алдағы әрекеттері талданады. Бұл бағыттағы жұмыстар кезең-кезеңімен жүргізілетін болады. Ашық заңды тұлғалар порталында жарияланған жоба түпкілікті емес екенін ескеру керек.
Құжатты талқылау қорытындысы бойынша халықтың пікірін ескере отырып, өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі.
Құжатқа жүктелген міндеттерді жүзеге асыру үшін бағдарламалардың, курстардың және әр түрлі іс-шаралардың тізімі енгізілген. Қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енді. Қаулы қабылданардан бір күн бұрын Тоқаев орыс тілі жөніндегі халықаралық ұйым туралы келісімнің жобасын мақұлдаған болатын.
Құжатқа сәйкес, Біріккен Ұлттар Ұйымының, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы, Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымы, Еуразиялық экономикалық одақ, Шанхай ынтымақтастық ұйымының ресми немесе жұмыс тілі және негізгі құралы ретінде орыс тілінің рөлі атап өтілді. Бұл түрлі мемлекеттердің халықтары үшін ұлтаралық қарым-қатынасының көрінісі болып табылады.
349 рет оқылды
