09 қаң, 2025 сағат 16:19

Табиғат пен адамзаттың таңғажайып рекордтары

фото: vogazeta.ru

Әлемнің шексіз кеңістігіндегі түрлі ғажайыптар мен рекордтар адамзаттың талпынысы мен табиғаттың таңғажайып құбылыстарын көрсетеді. Әрбір рекорд өз алдына бір тарих, күрес және табыс. Ult.kz әлемнің таңғажайып рекордтарына шолу жасады.

Адамдар арасындағы таңғажайып рекордтар

Ең ұзақ өмір сүрген адам

фото: Жанна Кальман mk.ru

Жанна Кальман — әлемде ең ұзақ өмір сүрген адам. Ол 1875 жылы Францияда дүниеге келген және 122 жыл 164 күн өмір сүрген. Оның ғұмыры адамзат тарихындағы ең ұзақ өмір сүру көрсеткіші ретінде геннис рекордтар кітабіна енген. Жанна Кальманның өмір сүру құпиясы жайлы көптеген зерттеулер жүргізілген. Ол белсенді өмір салтын ұстанып, тұрақты түрде спортпен айналысып, жаяу жүріп, әрдайым позитивті ойлармен өмір сүрген. Кальман шоколадты жақсы көргендіктен, кейде оның ұзақ өмір сүруіне оның тамақтану әдеті де ықпал етті деген болжамдар айтылған.

Ең ұзын адам

фото: pinterest. Роберт Уодлоу

Роберт Уодлоу (1918-1940) — тарихтағы ең биік адам. Оның бойы 2,72 метрге жеткен. Ол гипофиз безінің ақауы салдарынан өсуді тоқтатқан жоқ. 22 жасында қайтыс болғанына қарамастан, оның рекорды бүгінге дейін сақталған. Роберттың биіктігі мен оның ерекше денсаулығы көптеген ғалымдарды қызықтырды және оның өмірі көптеген зерттеулерге арқау болды.

Ең жылдам адам

Фото: TASS/PA

Усэйн Болт, ямайкалық спринтер, 2009 жылы Берлинде өткен әлем чемпионатында 100 метрді 9,58 секундта жүгіріп өткен. Ол өзінің ең жылдам жүгірісімен тек рекорд қойып қана қоймай, бүкіл әлемді таңғалдырды. Болттың жылдамдығы әлемдегі спортшылар үшін «найзағай» деп аталып кеткен. Бұл рекорд бүгінгі күнге дейін бұзылмаған және Болттың есімі атлетика тарихында алтын әріптермен жазылған.

Ең көп марапат алған адам

фото: warball.ru. Уолт Дисней

Уолт Дисней, анимация өнерінің алыбы, кино индустриясында ең көп марапат алған адам ретінде тарихта қалды. Ол 22 Академия сыйлығын жеңіп алған, бұл қазіргі уақытта да анимация саласындағы рекорд. Диснейдің жетістіктері анимацияның жаңа дәуірін ашып, оны өнердің жаңа саласы ретінде қалыптастырды. Оның шығармашылығы мен шығармашылық жолы кино өнерінің дамуына да зор ықпал етті. Сонымен қатар, Диснейдің ықпалы әлемдегі балалар мен ересектердің мәдениетке деген көзқарасын өзгертіп, оның туындылары ғаламдық деңгейде танымал болды.

Ең көп тіл білетін адам

Зияд Фазах — 1954 жылы 10 маусымда Либерияның Монровия қаласында дүниеге келген ливандық полиглот. Ол 58 тілді меңгергенін мәлімдеп, бұл қабілеті үшін Гиннестің рекордтар кітабына енгізілген. Алайда, оның тіл білу деңгейі туралы пікірталастар бар. 1997 жылы Чилидің "Viva el lunes" телебағдарламасында оның бірнеше тілдердегі сұрақтарды түсінуде қиындықтарға тап болғаны байқалды. Бұл жағдай оның барлық тілдерді бірдей деңгейде меңгермегенін көрсетті.

Табиғат рекордтары

Ең биік тау

Эверест — әлемдегі ең биік тау. Оның шыңы Гималай тауларында орналасқан және 8 848,86 метр биіктікке жетеді. 1953 жылы Эдмунд Хиллари мен Тенцинг Норгей алғаш рет Эвересттің шыңына жетіп, әлемді таңғалдырды. Бүгінде Эверест әлемдегі ең жоғары нүкте болып есептеледі және жыл сайын көптеген альпинистер осы шыңды бағындыру үшін барады.

Ең терең көл

Ресейдегі Байкал көлі — жердегі ең терең көл, оның тереңдігі 1 642 метрге жетеді. Байкал көлі өзінің көне тарихымен де танымал: оның жасы шамамен 25 миллион жыл. Көл тек тереңдігімен ғана емес, сондай-ақ оның экологиялық маңыздылығымен де ерекшеленеді. Байкал көлінің суы жер шарындағы ең таза су, ол экологиялық тепе-теңдікті сақтау үшін маңызды рөл атқарады.

Ең ыстық жер

Ирандағы Лут шөлінде 2005 жылы жер бетінде ең ыстық температура — 70,7°C тіркелген. Лут шөлі өзінің аязды қыстары мен қатал климатымен таңғалдырады. Бұл аймаққа адамдар өте сирек барады, себебі ауа температурасы өте жоғары және жер асты суларының деңгейі өте төмен.

Ең ұзақ жер сілкінісі

2010 жылы Чилиде болған 8,8 балдық жер сілкінісі әлемдегі ең ұзақ жер сілкінісі ретінде тіркелді. Бұл апаттың ұзақтығы 3 минуттан астам уақытқа созылды және оның зардаптары өте ауыр болды. Сілкініс ғимараттарды қиратты, көптеген адамдардың өмірін қиды және елдің экономикасына үлкен зиян келтірді. Қиыншылықтарға қарамастан, Чили халқы өздерін тез қалпына келтіріп, апаттан кейінгі қайта қалпына келтіру жұмыстарын бастады. Бұл оқиға табиғаттың қуаттылығын, адамдардың төзімділігін және табиғи апаттарға дайын болудың маңыздылығын көрсетті.

Ең үлкен жарылыс

1815 жылы Индонезиядағы Тамбора жанартауының атқылауы адамзат тарихындағы ең үлкен табиғи апат ретінде тарихқа енді. Бұл атқылаудың әсерінен климаттық өзгерістер орын алып, әлемдегі ауа райы өзгерді. Жанартау атқылауының нәтижесінде бүкіл әлемде ауыл шаруашылығына зиян келіп, көптеген адамдар аштық пен қиыншылықтарға тап болды. Бұл апаттың салдары бірнеше жылдар бойы сезілді, әлемдік экологиялық жүйеге үлкен өзгерістер әкелді. Тамбораның атқылауы ғылымға табиғаттың қуатын, сонымен қатар оның адамдар өміріне қалай әсер ететінін терең түсінуге мүмкіндік берді.

Технология мен құрылыс ғажайыптары

Ең биік ғимарат

Дубай қаласындағы Бурдж-Халифа — әлемдегі ең биік ғимарат. Оның биіктігі 828 метр және бұл ғимаратты салу үшін қолданылған инженерлік шешімдер өте күрделі әрі жаңа технологияларды қажет етті. 163 қабаттан тұратын бұл ғимарат 2010 жылы ашылды және оның биіктігі әлі күнге дейін өзгермеген. Бурдж-Халифа адамзаттың сәулет өнеріндегі үлкен жетістігі.

Ең ұзын көпір

Қытайдағы Данян-Куньшань виадугы — әлемдегі ең ұзын көпір. Оның ұзындығы 164,8 км, бұл өте ұзақ жолды қосатын инженерлік керемет. Көпір жоғары жылдамдықтағы теміржолдарды байланыстырып, Қытайдың көлік инфрақұрылымының маңызды бөлігін құрайды. Оның құрылысы 2014 жылы аяқталды.

Ең қуатты компьютер

2021 жылы Жапонияда орналасқан «Fugaku» суперкомпьютері әлемдегі ең қуатты компьютер атанды. Бұл компьютер секундына 442 петфлопс жылдамдықпен есептеулер жүргізе алады, яғни ол миллиардтаған деректерді бірнеше секундта өңдей алады. Fugaku суперкомпьютері ғалымдарға күрделі есептеулерді жүргізуде үлкен көмек көрсетеді және ғылыми зерттеулердің жаңа мүмкіндіктерін ашады. Бұл технологиялық жетістік медициналық зерттеулерден бастап, климаттық өзгерістер мен ғарыш зерттеулеріне дейін көптеген салаларда қолданылып, адамзаттың болашақта жаңа жетістіктерге жетуіне мүмкіндік береді.

Ең үлкен ғарыш телескопы

2021 жылы ғарышқа шыққан Джеймс Уэбб телескопы (JWST) ғарыш зерттеулерінде жаңа дәуірдің бастамасы. Бұл телескоп ғарыштағы ең алыс галактикаларды зерттеуге мүмкіндік береді, сондай-ақ ол жаңа планеталарды тауып, ғарыштағы жаңа құбылыстарды ашуға жол ашады. Джеймс Уэбб телескопының жұмысы ғалымдарға ғарыштың пайда болуын, оның дамуын және оның құрылымын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Бұл телескоп ғарыштық зерттеулерді жаңа деңгейге көтеріп, адамзаттың ғарыш туралы білімін кеңейтеді.

Ерекше спорттық рекордтар

Ең ұзақ шахмат матчы

1989 жылы Иван Николич пен Горан Арсович арасындағы шахмат ойыны 20 сағат 15 минутқа созылып, шахматшылар 269 жүріс жасаған. Бұл матч әлемдегі ең ұзақ шахмат партиясы деп танылды. Әдетте шахмат ойыны бірнеше сағатқа созылады, бірақ бұл матч өзінің ұзақтығымен рекорд орнатты.

Ең биік жерден парашютпен секіру

2012 жылы Феликс Баумгартнер 39 045 метр биіктіктен секіріп, дыбыс жылдамдығынан асып түсті. Бұл оқиға ғарыштан секірудің бірінші рет жүзеге асырылғанын білдіреді. Баумгартнердің секіруі ғарыш туризмі мен аэронавтика саласындағы үлкен жетістік.

Жануарлар әлеміндегі қызықты рекордтар

Ең үлкен жануар

Көк кит — қазіргі заманның ең үлкен жануары. Оның ұзындығы 30 метрге жетіп, салмағы 200 тоннадан асады. Бұл киттің денесі мөлшері жағынан әлемдегі ең үлкен тірі организм. Ол әлемнің барлық мұхиттарында өмір сүреді, бірақ кейбір аймақтарда ерекше көп кездеседі.

Ең ұзақ өмір сүрген жануар

Гренланд акулалары әлемдегі ең ұзақ өмір сүретін омыртқалы жануарлар. Олар 500 жылға дейін өмір сүре алады, бұл олардың жердегі ең көне тірі жануарлар екенін көрсетеді. Олар тек Арктика мен Солтүстік Атлант мұхиттарында тіршілік етеді және өте баяу өседі.

Әлемдегі таңғажайып рекордтар адамдар мен табиғаттың шексіз мүмкіндіктерін көрсетеді. Осы рекордтардың әрқайсысы өз алдына бір үлкен еңбек пен табандылықтың нәтижесі. Қазіргі таңда, технологияның дамуы мен адамзаттың жетістіктері жаңа рекордтардың тууына жол ашуда. Әрбір жаңа рекорд адамзаттың мүмкіндіктерінің шекарасын кеңейтеді және бізді жаңа жетістіктерге жетелейтіні сөзсіз.

Бекболат Мұхтар