Фото: kz.kursiv.media
Веб-сайтқа кірушілер мен тұтынушыларға қамқорлық жасаудың маңызды аспектілерінің бірі – киберқауіпсіздік. Өйткені осы арқылы цифрлық жүйелерді, желілерді және деректерді рұқсатсыз кіруден, ұрлықтан және алаяқтықтан қорғай аламыз. Осы орайда Ult.kz порталы веб-сайтты шабуылдаушылардан қорғаудың жолдарын іздеп көрді.
Киберқауіпсіздік дегеніміз не?
Киберқауіпсіздік – компьютерлік жүйелерде сақталатын және өңделетін ақпараттың құпиялығын, тұтастығын және қолжетімділігін қамтамасыз ететін шаралар мен технологиялар кешені. Киберқауіпсіздіктің маңызды құрамдастары: рұқсатсыз енуді болдырмау, жүйедегі ықтимал қауіптер мен осал тұстарын анықтау және алдын алу шараларын қабылдау.
Киберқауіпсіздік шараларын қабылдау цифрлық маркетинг үшін маңызды. Электрондық пошта мекенжайлары, аты-жөні, телефон нөмірлері, сатып алу тарихы және төлем туралы ақпарат алаяқтар үшін өте қажет ақпарат. Веб-сайт қауіпсіздігіндегі олқылықтар деректердің тарап кетуіне, бренд беделінің нашарлауына және құқықтық мәселелерге әкеледі.
Егер компания кибершабуылдың құрбаны болса, тұтынушылар оның қауіпсіздігі мен құзыретіне күмән келтіреді. Осылайша, жүйеде тиісті қауіпсіздік амалдары қарастырылмағаны анықталса, бренд беделі туралы ұжымдық пікір нашарлауы мүмкін.
Кибершабуылдар трафиктің төмендеуіне және SEO рейтингінің нашарлауына әкеледі. Серверге немесе зиянды бағдарламалық құралға шабуылдарға байланысты сайттың жұмысындағы ақаулар трафикке айтарлықтай әсер етеді. Зиянды әрекеттен бейхабар пайдаланушылар уақытша қорғалмаған жүйелерге өз деректерін білмей енгізіп, қаржылық және жеке ақпараттарын тәуекелге ұшыратуы мүмкін.
Сонымен, 2024 жылы кибералаяқтықтан өзіңізді қалай қорғауға болады?
Халықаралық қауіпсіздік стандарттарына сәйкестік
2018 жылдың 25 мамырында деректерді қорғаудың жалпы ережесі GDPR күшіне енген. Ол пайдаланушылардың жеке деректерін қауіпсіз өңдеуді, яғни тиісті техникалық және ұйымдастыру шараларын қолдануды талап етеді. Осылайша, тәсіл тәуекелдерді басқаруды, пайдаланушылардың жеке деректерін кибершабуылдардан қорғауды, қауіптерді уақтылы анықтауды және олардың әсерін азайтуды қамтиды.
Атап айтқанда, Төлем картасы индустриясының деректер қауіпсіздігі стандартын (PCI DSS) енгізу маңызды. PCI сертификаты талаптар жиынтығына байланысты төлем деректерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді: желіаралық қалқандарды орнату, деректерді беруді шифрлау, антивирустық бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану. Сонымен қатар, компаниялар карта ұстаушы деректеріне қол жеткізуді шектеп, желі ресурстарына қол жеткізуді бақылауы керек.
Егер компания кибершабуылға ұшыраса, ол оқиға туралы реттеушіге хабарлау үшін 72 сағаты бар.
Қауіпсіз веб-сайт протоколының болуы
HTTPS протоколы пайдаланушы құрылғысы мен веб-сайт арасында жіберілетін деректердің тұтастығы мен құпиялылығын қамтамасыз етеді. Ол арқылы тасымалданатын деректер үш түрлі деңгейде қорғалады:
– Қауіпсіз шифрлау: шабуылдаушылар оларды оқуына жол бермеу үшін деректерді жіберу оқылмайтын таңбалармен шифрланады.
– Деректер тұтастығы: құрылғыдан веб-сайтқа тасымалдау кезінде деректердің өзгеруін немесе бүлінуін болдырмайды.
– Аутентификация: хакерлік шабуылдардың алдын алады және пайдаланушы сенімін арттырады.
Сондықтан 2024 жылы несие картасының нөмірлері, тіркелгіге кіру ақпараты және т.б. сияқты құпия ақпаратты қауіпсіз тасымалдауға мүмкіндік беретін SSL сертификатының болуы маңызды. SSL сертификаттарын веб-сайт иесінің жеке басын және компанияның заңдылығын растайтын сертификаттау органдары (CA) береді. Сондай-ақ сертификатты домендік атауларды тіркеушіден немесе веб-сайт хостинг провайдерінен сатып алуға болады. Әрине, сізге аздап күш салуға тура келеді, бірақ бұл сіздің тұтынушыларыңыздың сенімі мен қауіпсіздігіне тұрарлық.
Екі факторлы аутентификация
Бұл тенденция сөз жүзінде ғана маңызды емес. Мысалы, 2022 жылдың басында екі сатылы аутентификация барлық Google есептік жазбалары үшін міндетті болды.
Тіркелгіге немесе қолданбаға кіру процесінде пайдаланушы ешқандай қосымша әрекеттерсіз тіркелгіге қол жеткізе алады. Екі факторлы аутентификация сіздің жеке басыңызды растаудың екінші қадамын қамтамасыз етеді: мысалы, Telegram-да бұл алдын ала жасалуы және орнатылуы мүмкін құпия сөз. Google бірнеше растау опциясын ұсынады: басқа құрылғы арқылы, сегіз таңбалы сақтық көшірме кодын енгізу немесе ұялы телефон нөміріңізге растау кодын енгізу.
Қажеттіліктеріңізге байланысты бір немесе бірнеше екі факторлы аутентификация опцияларын таңдауға болады.
Ең көп таралған әдістер:
Электрондық пошта арқылы екі факторлы аутентификациядан өту ең әмбебап әдіс болып табылады, өйткені көптеген адамдар оған күнделікті қол жеткізеді. Бұл қалай жұмыс істейді: пайдаланушы қажетті кіру ақпаратын енгізгеннен кейін олар электрондық хат алады. Хаттағы код немесе сілтеме тіркелгіңізге жылдам, қауіпсіз және сенімді түрде қол жеткізуге мүмкіндік береді.
SMS арқылы екі факторлы аутентификация процесі. Кодты мәтіндік хабарлама арқылы жіберу – тіркелгіге кіруді сұрайтын адамның авторизацияланған пайдаланушы екеніне көз жеткізудің тамаша тәсілі. Шабуылшылардың мобильді құрылғыға қол жеткізуі екіталай екеніне келісіңіз.
Құпия сөздің аутентификация бағдарламалары SMS екі факторлы аутентификацияға ұқсас жұмыс істейді.
Дегенмен, бұл жағдайда бір реттік код пайдаланушының смартфонында жергілікті түрде жасалады.
Қауіпсіз және сенімді хостинг қызметі
Егер веб-сайтқа қауіпсіз хостинг қызметі қызмет көрсетсе, ол ресурсты хакерлер мен зиянды бағдарлама шабуылдарынан қорғап қана қоймайды, сонымен қатар веб-сайттың жұмысы әрқашан бақылауда екенін білдіреді.
Хостинг қызметін таңдағанда, веб-сайттың түрін және оның мақсатын ескеру маңызды. Сонымен, жеке блогта электрондық коммерция сайтынан басқа ресурс талаптары болады. Күтілетін трафик көлемін ескеру қажет: егер жоспарланған көрсеткіштер жоғары болса, онда хостинг провайдері осы талаптарды қанағаттандыра алатынына көз жеткізу керек.
CSP пайдалану
Веб-сайт иелері сақ болу керек тағы бір жалпы қауіп – сайттар арасындағы сценарийлер (XSS) шабуылдары. Хакерлер пайдаланушының құрылғысын жұқтыруы мүмкін веб-ресурс беттеріне зиянды код қосудың жолын табады.
Дәл 2024 жылы мазмұнды қауіпсіздік саясаты (CSP) туралы қамқорлық жасалса – бұл сайтты XSS шабуылдарынан қорғауға көмектесетін құрал.
Ол қалай жұмыс істейді: CSP браузер қандай домендерді зиянды көздер ретінде қарастыруы керегін көрсетуге мүмкіндік береді. Осылайша, пайдаланушы осы сілтеменің артында сіз жауапты емес зиянды бағдарлама жатқанын біледі.
Транзакция шектеулері
Соңғы кезде төлем картасын тексеру әдісі арқылы шабулыдар жасалып жатқаны жиі айтыла бастады. Нақты айтқанда, шабуылдаушылар әлсіз қауіпсіздік жүйесі бар интернет-дүкенге кіріп, «арбаға» қымбат емес затты қосып, қаражатты есептен шығару үшін қолайлы комбинацияны тапқанша әртүрлі CVV кодтарын ауыстырады. Атап айтқанда, бұл үшін әрекет саны бір минут ішінде мыңдаған адамға жетуі мүмкін арнайы боттар қолданылады.
Осындай алаяқ боттардың спам әрекеттерін болдырмау үшін сайттағы транзакциялар санына шектеу қоюға болады:
Тұтынушы жарамды CVV енгізу әрекетінің санын шектеу керек. Сәтсіздіктер саны көп болса, пайдаланушының IP мекенжайы жүйе арқылы бұғатталған. Бір IP мекенжайынан сағатына, күніне, аптасына және т.б. келуі мүмкін транзакциялар санына шектеу қойған жөн.
ЖИ және машиналық оқыту технологияларының рөлін күшейту
Әрине, соңғы ЖИ технологиялары киберқауіпсіздік саласын да айналып өткен жоқ. 2024 жылы ЖИ-нің кеңейтілген деректерді талдау мүмкіндіктері киберқауіптерді анықтау және болжау үшін көбірек қолданылатын болады. Сонымен қатар, ЖИ кибер инциденттерге тезірек және дәлірек жауап беруге мүмкіндік беретін нақты уақыт режимінде қауіпті талдауды қамтамасыз етеді. Атап айтқанда, машиналық оқыту технологиялары киберқауіпсіздік хаттамаларын автономды түрде жаңарту және киберқауіптерді бейтараптандыру үшін пайдаланылуы мүмкін.
ЖИ кибершабуылдардың үлгілері мен үрдістерін анықтау үшін үлкен көлемдегі деректерді жинайды және талдайды, қауіпсіздік шараларын күшейту үшін құнды ақпарат береді.
Мобильді қауіпсіздікке көбірек көңіл бөлу
Мобильді құрылғылар жеке өмірдің де, кәсіби өмірдің де ажырамас бөлігіне айналды, сондықтан биыл мобильді қауіпсіздікке де назар артады. Біздің өміріміздің барлығы дерлік мобильді құрылғыларда сақталады. Сондықтан бұл жақты да кибералаяқтардан қорғауымыз керек.
Мобильді қауіпсіздікті қалай жақсартуға болады:
– Құрылғылар арасында тасымалданатын деректер рұқсатсыз алынудан немесе қол жеткізуден қорғалған болуын қамтамасыз ету үшін шифрлау протоколдары бар.
– Көп факторлы аутентификация және сеанстарды тіркеу мүмкіндігі. Бұл пайдаланушы сеансы кезінде орын алуы мүмкін кез келген күдікті әрекетті бақылауға көмектеседі.
– Қауіпсіздік пайдаланушы тәжірибесіне әсер етпеуі керек. Сонымен, веб-сайтқа немесе тіркелгіге кіру жылдам, анық және қажетсіз қадамдарды орындауды қажет етпейтін болуы керек.
901 рет оқылды
