Еліміздің батыс аймағы қол бастаған көсем мен сөз бастаған шешенге, найзасын ат үстінде алмастырған дулығалы батыр мен айыркөмей қаусырма жақ ақынға кенде емес. Әрбір тұлғаның өз биігі бар. Солардың ішінде Мемлекеттік сыйлықтың иегері, Қазақстанның Халық жазушысы, Тәуелсіз «Тарлан» сыйлығының иегері Қадыр Мырза Әли – ақындық жағынан да, азаматтық жағынан да ел тарихында есімі алтын әріппен жазылатын қайраткер.
2015 жылы Қадыр ақынның 80 жылдығына орай Батыс Қазақстан облысында ақынның ұлылығын, асқақтығын көрсететін екі бірдей ескерткіші ашылды. Біреуі – Орал қаласында бой көтерсе, екіншісі –туған жері Жымпиты ауылына «табан тіреді». Қадыр Мырза Әли атындағы мәдениет және өнер орталығы пайдалануға берілді.
Қазақстанда баламасы жоқ орталық ғимаратының сахнасыда талай жұлдыздар өнер көрсеткен 1125 орынды амфитеатр жұмыс істейді. Мұнда жаз мезгілінде әрбір аудан өнерпаздары өнер көрсетеді. Бұл кешкі серуенге шыққан қала тұрғындарының көңіл-күйін көтерері сөзсіз. Себебі, бұл шағынауданда Тұңғыш Президент атындағы саябақ бар.
Сәнімен дараланған ерекше ғимараттың ішінде Жайықтың ақын-жазушыларының құрметіне әдебиет музей және Қадыр Мырза Әлидің мемориалды кабинеті жабдықталды. Кабинетке ақынның ең бай кітапханасынан 6767 кітаппен бірге оның тұтынған заттары да қойылды. Қадыр ақынның жеке кітапханасы туралы әдебиетсүйер қауым жақсы біледі.
Сонымен қатар орталықта қаламыздағы М.Горький атындағы қалалық кітапхана бөлімшесі және Қадыр ақынның замандас досы, Бөкей құмында дүниеге келген ақын Жанғали Набиуллин атындағы оқырман бөлмесі жүйелі жұмыс істеп келеді.
Қазақстанның Жазушылар, Композиторлар, Суретшілер одақтарының облыстық бөлімшелері де осы жерде орналасқан. Өзгеше дизайнмен безендірілген жаңа сахналық киіммен жабдықталған орталықтың 150 орынды концерт залында – әр апта сайын әдеби-сазды шаралар өткізіліп тұрады. Яғни, өңірімізге танымал ақын-жазушылар, мәдениет саласына еңбегі сіңген қайраткерлер, еңбек ардагерлерімен кездесу кештері, сондай-ақ өмір жолына айтулы із қадырған қайраткерлерді еске алу кештері ұйымдастырылып, халықтың көзайымына айналып келеді.
Елдің назары ауған орталық ғимараттың көрінісі – көз тартарлық сұлу, құрылысы ерекше. Бізге келген белді тұлғаларымыздың қатары мол. Ақжайық өңіріне келген Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев біздің орталыққа аялдап, ғимаратпен танысып, ақын атындағы әдеби-мемориалдық кабинетін тамашалады. Егемен еліміздің басшысы Нұрсұлтан Әбішұлы ақынын дәріптеген Ақжайық жұртына риза болып, осындай рухани орталықтың ашылып, ел игілігі үшін жұмыс істеп жатқанын құптады.
– Оралда Қадекеңнің атындағы орталық ашылғанын білуші едім. Қазір оның ашылғанына екінші жылға кетіп барады. Содан бері осында келудің сәті тек бүгін ғана түсіп отыр. Өз басым, оқырман ретінде, Қадыр Мырза Әлидің өшпес поэзиялық туындылары мен ішінара проза жанрында жазған дүниелеріне үлкен құрметпен қараймын. Қадыр – шын мәнінде халқымыздың арын арлап, жоғын жоқтай білген өресі биік суреткер. Қайталанбас ақындық талантына қоса, ол – өзінің адами білім-болмысымен де өзгеге өнеге боларлықтай тұлға. Әдебиетіміздің осындай өміршең өкіліне ескерткіш тұрғызып, оның атына орталық ашқандарың дұрыс болған екен, – деп Елбасымыз риясыз көңілін білдірді.
Осындай қолдаулардан тың серпіліс алған орталықта «Қадыр жолымен…» жобасы қолға алынып, өзге де рухани шаралардың өтуіне мұрындық болуда. «Жастықтың жалын жырлары» айдарымен жұмадағы жыр мәжілістері өтіп, жас ақындар мемориалдық кабинетте өз өлеңдерін оқып, жыр сағаттарын ұйымдастырды.
Облыстың көптеген ресми шаралары біздің орталығымыздың заманауи дыбыс күшейткіш құрылғылармен жабдықталған конференц залында өткізіліп келеді. Орталықтың төменгі қабатында аудандарымыздың, облысымыздың, қала берді көршілес Ақтөбе, Атырау облыстарының қылқалам шеберлерінің туындыларын көпшілік назарына паш еткен сурет көрмесі орналасқан.
Бұл орталықта ақпарат бөлімі жүйелі жұмыс атқарып келеді. Қолға алынған әрбір шараны алдын ала әлеуметтік желілерге жарнамалап, өту барысы мен қорытындысын желі қолданушыларына уақтылы жеткізіп отырады.
Бұл ретте орталықта «Қадырцентр» жеке сайты іске қосылса, «Уайтмеджик» студиясы ақпарат және жарнама жұмыстарын бейнебаянда жасауға өз үлестерін қосып келеді. Қашанда жас таланттардың тынысын ашуға үлес қосатын, мәдени ошақтан қоңыр дауысымен тыңдармандардың жүрегін тебірентіп жүрген облыс әншісі Ерлан Қуанышев орталық жанынан соңғы үлгідегі музыкалық құрылғылармен жабдықталған «Дауыс RECORDS» дыбыс жазу студиясын ашты.
Мәдениет қайраткері, композитор Әділбек Сүлейменов жетекшілік ететін елге танымал халықтық «Әжелер сәлемі» ансамблі тәрбие-тәлімі мол халық әндерімен қатар, ел арасына кеңінен тараған мазмұнды әндерді орындап, көпшіліктің қошеметіне бөленіп жүр. Сонымен қатар күйші, ұстаз Асқар Кенжеғалиев жетекшілік ететін домбыра үйірмесі ұлттық құндылықтарды дәріптеуге ұмтылған ұл-қыздарды құдіретті күй әлеміне жетелейді.
«Қадыр жолымен…» жобасы аясында орталық жанынан «Ауылдан сәлем» жобасы құрылды. Жобаның мақсаты – алыс ауылда танылмай жүрген талантты, дарынды өнер иелерінің жолын ашу, оларды облыс жұртшылығына таныстыру. Басталған жоба жалғасын тауып жатыр. Орталықтың концерт залында ауыл өнерпаздары қала тұрғындарына таланттарын танытып, бастамаға үн қосып отыр.
Мәдени ұжымның жұмысы сәт сайын жанданып, тың жобалармен толығып жатыр. Айталық, «Елеулі есімдер» жобасымен өнер, мәдениет, білім, денсаулық және басқа да салаларға еңбек сіңірген есімі елеулі жандармен кездесу кештері өткізіліп, рухани шаралар аптаның әр бейсенбісінде тұрақты ұйымдастырылса, соңына өшпес із қалдырған ұлы тұлғаларды ұлықтау мақсатында «Жарқ етіп сөнген бір жұлдыз» атты жоба қолға алынды.
«Қадыр жолымен…» жобасы аясында Қадыр ақынның шығармашылығын насихаттайтын «Дала дидары» көшпелі өнер ұжымы құрылды. Аталған өнер ұжымының құрылу мақсаты – қайталанбас тұлға, біртуар ақын, Мемлекеттік сыйлықтың иегері, Қазақстанның Халық жазушысы Қадыр Мырза Әли шығармашылығын насихаттау. Яғни, ұжым құрамындағы әншілер ақынның сөзіне жазылған әндерді шырқаса, талантты жастар өлеңдерін оқып, әзіл-қалжыңдары мен афоризмге айналған даналық ойларын, қанатты сөздерін кеңінен дәріптейді. Бұл – даланың біртуар перзентінің бай мұрасына деген зор құрмет.
Ұжым тұсаукесер кешінен бастап халықтың оң бағасын ала білді. Облысымыздың аудан, ауылдарында өнер көрсетіп, тәжірибесін шыңдаған жас ұжым Атырау, Маңғыстау облыстарына, Астана, Алматы қалаларына өнер сапарын жасап, Қадыр шығармашылығын құрметтейтін көрерменнің ықыласына бөленді. Ақын атын ұлықтау – ұрпаққа аманат. Бұл орайда Қадыр орталығы орналасқан қаланың 6-шағынауданындағы ауызекі тілде 62 үй аталып келген аялдамаға ресми түрде Қадыр Мырза Әли орталығы атауы берілді.
Сондай-ақ тағы да бір қуанышты жаңалықтың куәсі болдық. Елордамыз Астанада Республикалық ономастикалық комиссиясының отырысымен, қалалық мәслихат шешімімен БҚО, Орал қаласының 5-шағынауданына Қадыр Мырза Әлидің атын беру туралы шешім шықты. Бұл – Жайық өңірінің жетістігі.
Облысымыз ғана емес, еліміз тамсанып, таңғаларлықтай ерекше ғимаратымен, тың бастама, жобаларымен, игі мәдени іс-шараларымен дараланған Қадыр Мырза Әли атындағы мәдениет және өнер орталығының бүгінгі тынысы кең, келешегі жарқын.
Бауыржан ХАЛИОЛЛА,
Қадыр Мырза Әлі атындағы мәдениет және өнер орталығының директоры
4930 рет оқылды
