сурет ашық дереккөзден алынды
Дамыған азаматтық қоғам – жаңа Қазақстанның айқындаушы белгілерінің бірі. Бірақ отандық үкіметтік емес ұйымдар әлі де болса мемлекеттік сектормен шынайы тең серіктестік жолының басында ғана тұр. Азаматтық қоғамның ел тағдырына жауапкершілікпен қатысуы, негізгі мемлекеттік шешімдердің қабылдануы, мемлекеттің халықтың пікіріне назар аударуы – мемлекеттік сектор мен үкіметтік емес ұйымдардың ынтымақтастығы дәл осылай көрінеді, – деп хабарлайды «Ұлт ақпарат».
Қазақстан қазірдің өзінде идеалды үлгіге қадам басып келеді. Президент өз Жолдауында азаматтық қоғам мен уәкілетті органдардың ашық ынтымақтастығы тәжірибесі елімізде берік орын алуы керектігін айта отырып, осыған назар аударады.
Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауында: «Бізде болашақтың айқын бейнесі мен жаңа Қазақстанның – қуатты азаматтық қоғамы бар тиімді мемлекеттің контуры бар» деген болатын.
Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Қазақстан стратегиялық зерттеулер институтының (ҚСЗИ) директоры Еркін Тұқымовтың айтуынша, азаматтық қоғам аз уақыт ішінде әлемнің ешбір жерінде өздігінен пайда болған жоқ.
«Дамыған азаматтық қоғамға жету үшін бізге терең әлеуметтік, психикалық, саяси, экономикалық, мәдени, құқықтық және білім берудегі өзгерістер қажет. Қазір 30 жылда атқарылған істерге белгілі бір қайта қарау бар. Өкінішке орай, әрқашан емес және бәрі де тамаша болған жоқ. Бүгін біз суперпрезиденттік мемлекет туралы айтып отырмыз, азаматтық қоғамның кейбір салаларының дамымауының себебі де осы болды, өйткені оған жағдай болмады, саяси қажеттілік болмады. Дамыған демократиясы бар елдерде барлық процестерді жауапкершілігі дамыған, өзінің жеке өзі не үшін жауапты екенін, мемлекет не үшін жауапты екенін түсінетін азамат басқарады. Яғни, азаматтық секторды дамыту үшін нормативтік-құқықтық база мен реформалардың маңызы зор екені сөзсіз, бірақ заңды құрметтеу мәдениеті, құқықтық сауаттылық, азаматтардың бүкіл елдің, өз аймағының немесе тағдырына жауапкершілікпен қатысуы одан да маңызды» – дейді спикер.
Өз елінің азаматы мен статистиканың жалпы термині «халық» деп аталатын орташа өкілінің айырмашылығы неде? Яғни саналы азамат заңға, басқа адамдардың еңбегіне құрметпен қарауымен, қоршаған ортаға құрметпен қарауымен, қоғамның мұң-мұқтажын түсінуге ұмтылуымен, проблемалық мәселелерді шешуге атсалысуымен ерекшеленеді. Мықты, жауапты азаматтық секторды қалыптастыру мектептен, балабақшадан, отбасынан басталады. Баланы бала кезінен заңға бағынуға, жоғары адамгершілік ұстанымдарға баулу, мемлекетті, туған жерін, елде тұратын халқын құрметтеуге баулитын болса, ол белсенді азаматтық ұстаныммен өседі... «Кішкентай ханзада» кітабы: тұрыңыз - планетаңызды тазалаңыз. Ал болашақ саналы азаматтарды тәрбиелеуді мектептен бастауымыз керек. Өйткені әлдебір директива бойынша немесе қабылданған заңға сәйкес азаматтық қоғам құру мүмкін емес, азаматтарды белсенділікке мәжбүрлеу мүмкін емес.
Еліміз егемендік алған тұста Қазақстандағы үкіметтік емес ұйымдар бірлікпен санасатын. Бұл бір «жабайы егістік» еді, онда не өсетінін ешкім білмеді. ҮЕҰ алғашқы сақтық шараларын жасады, жұмыс істеуге болатын «тауашаларды» таңдады. Қалай әрекет ету, қаржыландыруды қайдан алу, не істеуге болатыны және не істеу керек екені белгісіз болып қалды.
Отыз жыл ішінде Қазақстандағы азаматтық қоғам жүзден 22 мыңнан астам ҮЕҰ-ға дейін өсті. Бүгінгі таңда Ақпарат және әлеуметтік даму министрлігінің мәліметінше, ҮЕҰ-ды тіркеу мерзімі 7-10 күнді құрайды, жыл сайын қоғам мен мемлекеттің түрлі салаларында 150 және одан да көп жаңа қоғамдық ұйымдар пайда болады.
Осының барлығы біздің азаматтық қоғамымызды белсенді дамып, өсіп келе жатқанын сипаттайды. Бүгінде ҮЕҰ халықтың әлеуметтік осал топтарын қолдау, білім мен ғылым, денсаулық сақтау, дене шынықтыру және спорт, азаматтар мен ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау, жастар бастамаларын қолдау және т.б.
812 рет оқылды
