Бүгін Алматыда «Kazakh Everest Team» ұлттық-патриоттық экспедициясы қатысушыларымен үлкен баспасөз конференциясы өтті. Конференция барысында қатысушылар әлемнің ең биік шыңы Эверестке (8 848 м.) көтерілу үшін қанша дайындалғанын және жалпы көтерілу қалай өткенін баяндады. 2 сәуірден бастап бүкіл ел олардың бұл жорығын бақылаған болатын, деп хабарлайды "Ұлт ақпарат".
Естеріңізге сала кетейік, 12 мамырда Непал уақытымен таңғы сағат 07:25-те құрамында экспедицияны басқарған, аты аңызға айналған қазақстандық альпинист Мақсұт Жұмаев және Анар Бурашева мен Альмир Қымбатбайұлы бар «Kazakh Everest Team» қазақстандық командасы әлемнің ең биік шыңы – Эверест шыңына сәтті шықты. Күрделі ауа райына қарамастан, қазақстандықтар 2024 жылдың маусымында ең биікке көтерілген алғашқы альпинистердің бірі болды. Басқа елдерден келген қатысушылардың арасында көтерілу барысында шыңға жетпей, лагерьге (8 000 м.) қайтқандары да болды. Команда өз мүмкіндіктерін бағалай келе және барлық тәуекелді ескере отырып, алғашқы «ауа райы терезесін» пайдаланды — бұл муссондар қарсаңындағы салыстырмалы түрде қолайлы ауа райы орнап, тауға шығу мүмкін болатын күндер. Эверестте «ауа райы терезесі» жылына екі рет — мамырдың ортасында және қарашада болады.
Бірақ, айта кету керек, «ауа райы терезесіне» қарамастан, бұл жолы ауа райы қолайсыз болды: жорық басталар күннің қарсаңында түнде қар жауып, бағыттың кейбір қауіпті бөліктерін жасырып қалды, бұл альпинистерге қосымша қауіп төндірді. Алысты көру мүмкіндігі шектелді, 8000 м. биіктен бастап өте қатты сиретілген ауа (альпинистер «өлім аймағы» деп атайтын биіктік) оттегі маскасын тағуды міндеттеді, өйткені ауада атмосферада болатын және адамның қалыпты өмір сүруі үшін қажет оттегінің үштен бір бөлігі ғана болды. Бірақ экспедиция жетекшісі Мақсұт Жұмаевтың зор тәжірибесі, сондай-ақ дұрыс таңдалған құрал-жабдықтар қатысушыларды айтарлықтай қорғады.
Баспасөз мәслихатында экспедицияны Everest Development ұйымдастырғаны айтылды, компания команданың жорық кезіндегі барлық шығынын өз мойнына алып, Гималайда қатысушыларға жан-жақты қолдау көрсетті. Анар Everest Development компаниясына жұмысқа орналасуға келіп, әңгімелесу кезінде бос уақытында скайраннингпен айналысатынын және осы сирек кездесетін спорт түрі бойынша жаттықтырушы болатынына компания қарсылығы бар-жоғын сұраған. Компания Анардың қызығушылығын қолдап, нәтижесінде Анар тіпті Африканың ең биік шыңы Килиманджароны (5 895 м.) бағындыру бойынша компанияның экспедиция мүшесі болды. Бұл көтерілудің өзі маңызды челлендж болды, сондықтан бұл экспедицияны да тәжірибелі тәлімгер әрі жаттықтырушы Мақсұт Жұмаев басқарды.
- Шыңға сәтті шығуымызбен бір-бірімізді құттықтап жатып: «Келесі жолы қайда? Бәлкім, бұдан да биігіне – Эверестке шығып, компанияның атын ұлықтармыз?» - деп айтқандарын еске алды Анар. – Сол сәтте Мақсұт, Альмир үшеуміз бір-бірімізге қарап, оны да бағындыра алатынымызды және бағындырғымыз келетінін түсіндік! Алматыға оралған соң кеңседе компаниямыздың басшылығымен сөйлестік, оған Альмир екеуміз Мақсұт Жұмаевты да шақырдық. Экспедицияны ұйымдастыру айтарлықтай шығынды талап еткенімен, басшылар идеямызды бірден қолдады. Осыдан кейін дайындықты бастап кеттік.
Эверестті екі рет сәтті бағындырып келген тәжірибелі альпинист ретінде Мақсұт Жұмаев бізге жаттығу жоспарын әзірледі, дұрыс тамақтану жоспары бойынша ұсыныстар берді. Ол сондай-ақ команданың барлық киімі мен құрал-жабдығын өзі таңдап берді.
- Бастапқыда дайындық процесі бір жылдан астам уақытты алады деп жоспарланған. Бірақ жаттығу барысында Анар да, бәріміз де жақсы нәтиже көрсеттік, сондықтан команда жеделдетілген бағдарлама бойынша жаттықты, ал Килиманджаро шыңы Эверестке көтерілуге дайындық есебіне кірді, - дейді Эверестке көтерілген үшінші қазақстандық Альмир Қымбатбайұлы.
- Қызметкерлерді іріктеу кезінде Анардың түйіндемесі басқалардан ерекшеленді. Алдағы 10 жылға жоспары туралы бағанда «Өзімді жеңіп, Эверестті бағындыру» деп жазып қойыпты. Компания әрқашан не қалайтынын нақты білетін, мақсаты бар адамдарға басымдық береді. Иә, біз бұл идеяны жүзеге асыру қиындау екенін түсіндік және мұнда ең бастысы ақша емес, біздің қызметкерлеріміздің өмірі тұрды. Әрине, бұған Мақсұт Жұмаев қана көмектесе алады деп шештік. Оның үстіне, мен оның қазақ альпинист қызына планетаның ең биік нүктесіне көтерілуге және өскелең ұрпаққа үлгі болуға көмектесу туралы көптен бергі арманы барын білдім, - дейді Everest Development компаниясының даму жөніндегі директорының орынбасары Сұңқар Қарабалин.
Шыңды бағындыру – физикалық және психикалық тұрғыдан қиын шаруа. Көтерілу қандай жинақылық пен батылдықты талап етсе, шыңнан түсу де дәл сондай табандылықты талап етті. Команда шыңнан біртіндеп түсті, күш жинап алу үшін лагерьде (8000 м.) бір түн түнеді.
Естеріңізге сала кетейік, жорық 7 мамырда басталды, ал команда базалық лагерьге (5 350 м.) 13 мамырда оралды. Қайтар маршрутты сипаттай отырып, Мақсұт Жұмаев түсу кезінде әдетте көптеген жазатайым оқиға болатынын атап өтті: «Адамдар қатты шаршап, тоңып, күш жоғалтып алғанда автоматты түрде қозғала береді, осындай кезде зейінді жоғалтпау, карабинді бекітуді ұмытпау және шерптің нұсқауларын қатаң сақтау маңызды». Айта кету керек, өрлеу кезінде альпинисті оның шерпімен шерпа-роуп — үш метрлік арқан байланыстырады, оны босатуға қатаң тыйым салынады. Көтерілген кезде шерп алда жүреді, сол кезде шерпа-роуп әрдайым берік тартылуы керек, ал түскен кезде альпинист бірінші жүріп отырады, ал шерп оны сырғып кету мен құлап кетуден қорғап, ізімен түседі.
- Біз экспедициямызды Қазақстанның біртуар батырлары – Қазақстан Республикасының бірінші қорғаныс министрі, Халық қаһарманы Сағадат Нұрмағамбетов, Халық қаһарманы Рахымжан Қошқарбаев пен Кеңес Одағының батыры Әлия Молдағұлованың 100 жылдығына арнадық. Шыңда біз екі туды да көтердік – еліміздің туы және Рахымжан Қошқарбаевтың Жеңіс туын. Мені алғашқы жорықтарыма дайындаған ұстазым әрі тәлімгерім Ерванд Тихонович Ильинскийді әрдайым еске аламын, ол әрқашан тәрбиеленушілеріне жанашыр, бірақ талапшыл болатын. Бұл жорықта мен Анар мен Альмирден бір сәтке де күмәнданбадым және менің мансабымдағы ең биік шыңға үшінші көтерілуімде еліміздің туларын олармен бірге Эверест шыңында желбіреткенімізге қуаныштымын, - деп атап өтті планетаның барлық 14 сегіз мыңдық шыңына көтерілген, аты аңызға айналған қазақстандық альпинист, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі арнайы операциялар күштерінің «Тау-кен даярлау орталығының» майоры Мақсұт Жұмаев.
Анар Бурашева 1997 жылы отандасы Людмила Савина сияқты Эверестке шыққан тарихтағы тұңғыш қазақ әйелі болды. Ол қазір елге оралып, болашақтағы спорттық жетістіктеріне жоспар құра бастаған.
- Әрине, бұл жетістікпен тоқтап қалғым келмейді. Елге орала салысымен, басшыларыма: «Жалғастыру керек!» деп айтып, қатты таңғалдырған болармын (күледі). «7 шың» бағдарламасына қатысып, барлық құрлықтың ең биік тауларына көтерілгім келеді. Оның үстіне, менің қоржынымда африкалық Килиманджаро және Еуразия мен бүкіл планетаның ең биік шыңы – Эверест бар! – деп бөлісті жоспарларын Анар Бурашева.
«Kazakh Everest Team» экспедициясын қолдау мақсатында қазақстандықтардың Эверестке көтерілуі туралы фильм түсіріліп жатыр. Отандық деректі фильм түсіруші Ғибрат Бақаев режиссерлік еткен фильм биыл күзде көпшілікке таныстырылады. Айта кетейік, түсірілім тобы Непалда қатысушылармен бірге жүріп, олардың көтерілуге дайындығынан құнды кадрлар түсіріп алды.
798 рет оқылды
