Қазақстан Республикасының Цифрлық даму министрлігі 2022-2024 жылдары 10 миллиард теңгеден астам қаражатты қалай жұмсауды жоспарлап отыр. Жартысынан астамы ағымдағы әкімшілік шығыстар. «Бәйтерек» кешенін құруға арналған шығыстарды қоспағанда, ғарыштық шығындардың үлесі 5%-дан аспайды. Бұл сомаға техникалық қолдау және «ғарыш аппараттарын басқаруды қолдау» кіреді, – деп хабарлайды «Ұлт ақпарат».
Біріншіден, аталған министрлік жалпы сату көлемі ЖІӨ-нің шамамен 3% құрайтын саланы реттей отырып, елдің телекоммуникация секторының дамуын қадағалайды. Осы бағыт аясында Қазақстанның ірі ауылдық елді мекендерін жоғары жылдамдықты интернетпен қамтамасыз етуге арналған 250+ жобасы жүзеге асырылуда. Екінші бағыт – инновациялық қызмет, мұнда Қазақстан Республикасы дәстүрлі түрде қаржыландырудың жеткіліксіздігімен де, жергілікті ойыншылардың әлсіз ғылыми-зерттеу әлеуетімен де байланысты күрделі проблемаларға ие. Үшіншісі – нақты аэроғарыштық бағдарлама.
Цифрлық даму министрлігінің жалпы бюджеті (цифрландыру, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға) 2022–2024 жылдарға арналған 10,3 млрд теңгені құрайды. Министрлік 2022-2024 жылдарға арналған бюджетінің басым бөлігін әкімшілік шығыстар құрайды, яғни жалақы. Бұған 2022 жылы министрлік бюджетінің 53 пайызын, 2023 және 2024 жылдары 87 пайызын жұмсайды.
Үш жылдық кезеңдегі барлық жұмыстар 2022 жылы жүзеге асырылатыны көрсетілген. Олар 22 спутниктік желіде Қазақстан Республикасының орбиталық позицияларын халықаралық үйлестіру үшін техникалық қолдау көрсететін болады.
«Ғарыш аппараттарын басқаруды қамтамасыз ету» кіші бағдарламасына тағы 256 миллион теңге бөлінді, бұл іс жүзінде «Байқоңыр» кешенінің әсерінен зардап шеккен аумақтардың экологиялық мониторингі мен 90 миллион шаршы метр аумақты ғарыштық зерттеулерге жұмсалатын шығындарды қамтиды. Соңғы ірі ғарыш жобасы KazSat-2R жобасы жабылған 2021 жылы аяқталды. KazSat-2 орнына арналған жаңа спутник жобасынан «инновациялық шешімдер, оның ішінде жаңа буын спутниктік байланыс шоқжұлдыздарына қатысты шешімдер пайдасына» бас тартылды. 2020 жылы жобаға 2,7 миллиард, 2021 жылдың басынан тағы 81 миллион теңге бюджет қаражаты жұмсалды. Жобаның жалпы құны 40 миллиард теңгеге бағаланды, бірақ 2021 жылы жобаны экономикалық және техникалық жағынан тиімсіз деп түпкілікті жабу туралы шешім қабылданды», – деді Министр Бағдат Мусин.
Айта кетейік, қазақстандық жерсерік шоқжұлдызының тарихы 2006 жылы KazSat-1 ұшырылымынан басталды. 2008 жылдың өзінде бірқатар проблемаларға байланысты спутник жерлеу орбитасына ауыстырылды. 2011 жылы KazSat-2 орбитаға шығарылды, оның техникалық қызмет ету мерзімі 14,5 жыл деп бағаланды. 2024 жылы оны KazSat-2R ауыстыру керек еді. 2014 жылы 15 жылдық ресурспен KazSat-3 жер серігі ұшырылды.
«Бәйтерек» зымыран-ғарыш кешенін құруға арналған шығыстар Цифрлық даму министрлігінің негізгі бюджеттік бағдарламасына кірмейді. Ағымдағы жылдың жеті айының қорытындысы бойынша жобаға 10,5 миллиард теңгеге жуық қаржы жұмсалған. «Бәйтерек» Ресей Федерациясымен бірлескен жоба. Ондағы Қазақстан Республикасының жауапкершілік аймағы «Зенит-М» зымыран кешенінің жерүсті инфрақұрылымын жаңғырту болып табылады, ресейлік тарап зымыран тасығыштарын (Союз-5, Союз-6) дамытуда. Қазақстандық тараптың жұмысының жалпы құны шамамен 91 млрд теңгені құрайды.
Сонымен қатар, министр Бағдат Мусин 16 IT-компанияға жетекшілік ететін елордадағы Kaz dream холдингінде жаңа жобалармен танысты. Kaz dream бірнеше бағытта жұмыс істейді, соның ішінде B2B, ақпараттық қауіпсіздік, құқық қорғау органдары үшін және т.б бағытта IT өнімдер әзірлейді. Бүгінгі таңда холдингтің әлеуметтік жобаларға көп көңіл бөліп отырғаныны қуантады.
«Кездесу барысында олар маған жүзеге асырып жатқан – «+1 Илон Маск» жобасы туралы да айтып берді. Бұл жоба - әр ауыл баласын гаджетпен қамтамасыз етуге, осылайша олардың білім алуларына жағдай жасауға бағытталған. Олар жыл сайын компанияда есептен шығарылатын ноутбуктерді өз қаражаттарына жөндеп, мұқтаж балаларға үлестіреді екен. Бұл жобаға техниканы беру арқылы ғана емес, оны жөндеу бойынша ерікті ретінде де қатысуға болады», – деді Министр Бағдат Мусин.
Сонымен қатар, мұндай жобалардың Цифрлы Қазақстан үшін өте қажетті екенін айта келе, министр өз сөзінде өз басқаратын министрліктің 2022-2024 жылдары 10 миллиард теңгеден астам қаражатты қалай жұмсауды жоспарлап отырғанын тілге тиек етті.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев бұған дейін айтқанындай, 2025 жылға қарай ауылшаруашылығының жалпы өнімінің көлемі үштен бірге, ал экспорт көлемі екі есеге өседі деп күтілуде. Сондай-ақ, мемлекет басшысы Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің басшылары цифрландыру ауыл шаруашылығына әсер ететін экономиканы дамытудың қозғаушы күшіне айналуы керек екендігін мәлімдеген болатын. Сонымен қатар, бүгінде ауыл шаруашылығы еліміздің азық-түлік және экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған экономиканың негізгі салаларының бірі. Далада немесе фермада жұмыс істейтіндердің инновациялық технологиялардан алыс болып көрінуіне қарамастан, бұл салада да онсыз жұмыс жасау қиынға соғады. Мәселен, ауыл шаруашылығында электрондық дала карталары мен топырақ талдауын қолдануға болады. Алайда одан да ілгері қадам жасайтын болсақ, онда цифрландыру жанармай тұтыну датчиктерін, отарларды бақылай алатын GPS трекерлерін орнатудан бастап және ауылдағы бизнес процестерді басқаруға көмектесетін бағдарламалық жасақтамаларға дейін, шаруа қожалықтарын ішінара немесе толықтай автоматтандыруға мүмкіндік береді. Белгілі болғанындай, бүгінде Қазақстанда ауылшаруашылық жерлерінің және электронды сауда алаңының қалай пайдаланылып жатқандығын қашықтықтан бақылауға мүмкіндік беретін космомониторинг сияқты сандық жобалар жүзеге асырылуда. Көтерме сауда орталықтары бар алаңдар делдалдардың әсерін жоюға және фермерлер мен соңғы тұтынушы арасындағы тікелей сатылымдардың санын көбейтуге бағытталған. Бұл ауылшаруашылық өнімдерінің бағасын төмендетіп қана қоймай, жалпы саланы дамытуға, сонымен қатар ауыл тұрғындарын жұмыспен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Ал бұл аз да емес, кем де емес жеті миллионнан астам ауылдық елдімекен тұрғындарын, еліміздегі жалпы халықтың шамамен 43% құрайды. Kcell Стратегиялық даму департаменті мәлімдегендей, "250+" ұзақмерзімді жоба және үлкен әлеуметтік жауапкершілік. Ауыл тұрғындары жоғары жылдамдықтағы интернет мүмкіндіктерін қалалықтардан қалыспай қолдана алуы тиіс.
Еске салайық, Қазақстан Республикасының Цифрлық даму министрлігі 2022-2024 жылдары 10 миллиард теңгеден астам қаражатты қалай жұмсауды жоспарлап отыр. Аталған министрлік үш бағыт бойынша жұмыс істеп келеді. Атап айтқанда, біріншіден, аталған министрлік жалпы сату көлемі ЖІӨ-нің шамамен 3% құрайтын саланы реттей отырып, елдің телекоммуникация секторының дамуын қадағалайды. Осы бағыт аясында Қазақстанның ірі ауылдық елді мекендерін жоғары жылдамдықты интернетпен қамтамасыз етуге арналған 250+ жобасы жүзеге асырылуда. Екінші бағыт – инновациялық қызмет, мұнда Қазақстан Республикасы дәстүрлі түрде қаржыландырудың жеткіліксіздігімен де, жергілікті ойыншылардың әлсіз ғылыми-зерттеу әлеуетімен де байланысты күрделі проблемаларға ие. Үшіншісі – нақты аэроғарыштық бағдарлама. Үш жылдық кезеңдегі барлық жұмыстар 2022 жылы жүзеге асырылатыны көрсетілген. Олар 22 спутниктік желіде Қазақстан Республикасының орбиталық позицияларын халықаралық үйлестіру үшін техникалық қолдау көрсететін болады.
1325 рет оқылды
