Америкалық қор Қазақстанның Анатолий Статидің өзі шығарған облигацияларға қатысты алаяқтық жасау туралы алдын ала сөз байласуы бойынша Даниэль Чапменге және Аргентум Крик компаниялар тобына қарсы талабына қосылды. Бұл туралы ҚР ҚР Әділет министрлігінің ресми сайты хабарлады.
2020 жылғы 31 желтоқсанда Outrider Management (бұдан әрі – «Outrider») қарастырудағы Қазақстан Республикасының Нью-Йорктегі қаржыгер Дэниел Чапмен, сондай-ақ ол иеленген және бақылайтын Argentem Creek компаниялары тобына (бірге «Чапмен») қарсы талабына қосылды. Соттық процес Анатолий Стати, оның ұлы Габриель Стати және олар бақылайтын компаниялар желілері (бірге «Стати») жасаған жүйелі алаяқтыққа көмектесушілік, арандатушылық және келісім үшін жауапкершілікке тартуға бағытталған. Бұл алаяқтық Қазақстан мен Outrider қоса алғанда бірнеше тарапқа залал келтірді.
Outrider кезінде Стати компаниясына инвестиция салған. 2009 жылы Outrider Британдық Вирджин аралдарында тіркелген және Анатолий Статиге тиесілі Тристан Ойл Лтд (бұдан әрі «Тристан») компаниясы шығарған облигацияларды сатып алды.
Чапменөзінің Argentem Creek компаниясымен бірге Тристан облигацияларының ірі ұстаушыларының бірі болған.
Облигациялар Қазақстандағы Статимен басқарушы компаниялары «Толкыннефтегаз» ЖШС (бұдан әрі «ТНГ») және «Казполмунай» ЖШС (бұдан әрі «КПМ») акциялары кепілімен қамтамасыз етілген, алайда Қазақстан заңнамасының талаптарымен тіркелмеген. Облигацияларды орналастырудан түскен барлық табыстар Қазақстандағы ТНГ және КПМ-нің операцияларына инвестициялануы тиіс еді. Алайда, Стати өзінің мәлімдемелері мен міндеттемелерін бұза отырып, облигацияларды сатудан американдық инвесторлардың миллиондаған қаражатын, өзінің басқа компанияларына, соның ішінде Оңтүстік Судандағы AscomSuddOperatingLimited-ке бағыттаған, кейіннен АҚШ Сауда министрлігі «АҚШ-тың Ұлттық қауіпсіздігі немесе сыртқы саясатының мүдделеріне қайшы келетін іс-шараларға қатысу немесе қатысу қаупі бар» компаниялар тізіміне енгізілген.
Қазақстанның Нью-Йорктегі шағымында Статидің алаяқтығының мәні мен егжей-тегжейлері баяндалған және Чапмен облигацияларға салынған ақшаның ұрланғанын анықтап, Статиге қарсы сот ісін қозғаудың және алаяқтықты тоқтатуға бағытталған құқықтық шараларды қолданудың орнына, жаңа жәбірленушіден (Қазақстаннан) ақша алу үшін алаяқтыққа қосылуға және оны қолдауға шешім қабылдайды деп негізделген.
Сотта бірлескен талапкер Outrider компаниясы да Статидің алаяқтығына алданып, Чапменнің Статимен жасаған әрекеттерінен зардап шеккенін айтады. Outrider және Қазақстан екеуі де Дэниел Чапменға, Аргентинум Крик Холдингс ЛЛС, Аргентинум Крик Партнерс ЛП, Пасфайндер Аргентинум Крик ДП ЛЛС және ACP I Трэйдинг ЛЛС алаяқтық, жәрдемдесу және құқыққа қарсы мінез-құлыққа итермелеу, сондай-ақ ағылшын құқығы бойынша заңсыз сөз байласу мақсатында сөз байласқаны үшін талап қояды.
Жаңа талаптарға қатысты Қазақстан Республикасының Әділет министрі Марат Бекетаев былай деді:
«Outrider компаниясының сотқа арыз-талап беруі Стати тарапы мен олардың Чапмен және Аргентем Крик сияқты сыбайластарының алаяқтық схемаларынан тек Қазақстан ғана зардап шекпегенін дәлелдейді. Біз осы алаяқтық құрбандарының өзін жариялаған және осы алаяқтарды жауапкершілікке тарту және олардың заңсыз әрекеттері үшін жазалау жөніндегі біздің күш-жігерімізге қосылғандардың қатысуын қолдаймыз. Бұл жаңа талаптар, Гибралтар сотының соңғы шешімімен бірге, Стати мен олардың сыбайластары төрелік сот пен кейбір соттарды адастыруы мүмкін болғанымен, олар түпкілікті әділеттіктен қашып құтыла алмайтындығын растайды».
Естеріңізге салайық, 2020 жылы 27 қарашада Гибралтар Жоғарғы Соты Толқыннефтегаз банкроттық басқарушысының Стати тарабына және оның ішінде Тристанға қарсы («Гибралтар акциясы») шағым бойынша шешім шығарды. бұл шешім шетелдік юрисдикциялардағы Статиді сотқа шақыруға рұқсат беру туралы ТНГ өтініші бойынша қанағаттандырылды. Гибралтар Жоғарғы Соты өз шешімін шығарған кезде маңызды істі мәні бойынша нақты (фантастикалық емес) перспектива тұсынан қарауды талап ететін стандартты басшылыққа алды.
Сот қаулысында Гибралтар әрекеті «шамамен алаяқтықтан туындады», бұл ТНГ-ге «шамамен 470 миллион және 36 миллион евро мөлшерінде» залал келтірді деп көрсетілген. Гибралтар Жоғарғы Соты 2020 жылғы 27 қарашадағы шешімінде, екі күндік тыңдау мен көптеген дәлел материалдарын зерттегеннен кейін, Статидің алаяқтық схемаларына қатысты барлық шағымдар мәні бойынша «қаралатын маңызды мәселе» болып табылады «нақты перспективаларымен» деген қорытындыға келді.