17 ақп, 2020 сағат 12:56

Президент тапсырмасы: Қарағандыда латын әліпбиінің жаңартылған нұсқасы талқыланды

Қарағанды ғалымдары мен лингвистер латын әліпбиінің жаңа нұсқасын талқылады.

Кездесу Достық үйінде өтті. Іс-шараны қалалық тілдерді дамыту басқармасы ұйымдастырды, деп хабарлайды "Ұлт ақпарат".

Талқылау үшін латын графикасындағы әліпбидің төрт жаңа нұсқасы ұсынылды. Бұл бірінші бекітілген нұсқа, акут (әріптің үстіндегі белгі - штрих) және умлауты (әріп үстіндегі екі нүкте) бар пысықталған нұсқалар, сондай-ақ талқылананып жүрген аралас нұсқасы.

«Жаңа алфавит оқу және жазу үшін жеңіл және ыңғайлы болуы керек. Егер емле ережелері қиын болмаса, онда оларды оқу да қиын болмайды. Ең бастысы, біз қазақ тілінің фонетикасына барынша жақын нұсқаны таңдауымыз керек», - деді Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің қазақ тіл білімі кафедрасының доценті, филология ғылымдарының кандидаты Мархаба Тұрсынова.

Талқылау кезінде қатысушылардың көпшілігі үшінші нұсқаны таңдады. Бұл нұсқада 31 әріп. Умлауттар ә, ө, ү дауыстарының жұмсақтығын белгілеу үшін қолданылады, бұл жағдайда жолақ үстінде екі нүктемен белгіленеді.

Кездесуде айтылған ұсыныстарды тілдерді дамыту жөніндегі басқарма латын графикасына аудару жөніндегі Ұлттық комиссияға жібереді.

Естеріңізге сала кетейік, 2018 жылғы 20 ақпанда Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев латын әліпбиінің жаңа нұсқасын бекітті. Бекітілген нұсқада акуттар (әріптердің үстіндегі штрихтер) енгізілді. Латын графикасында Ә, И, Й, Ғ, Ң, Ө, Ү, У әріптерінің жазылуы өзгертілді, сондай-ақ диграфтар (sh, ch) енгізілді.

2019 жылы 21 қазанда Президент Қасым-Жомарт Тоқаев латын графикасындағы қазақ тілінің әліпбиін жетілдіруді тапсырды. Президент әліпбиде кемшіліктер бар екенін атап өтті. Атап айтқанда, айырбастау кезінде әліпбидің 0,1% саналмайды және қате жібереді. Сондай-ақ I және И қазақ қаріптерінің бас әріпімен жазылуында шатасулар пайда болды.

Осыған байланысты латын әліпбиіне көшу жөніндегі Ұлттық комиссия құрылды.

Еске сала кетейік, бұған дейін Президент латын графикасындағы әліпбиге көшу мәселесінде асығыстық танытуға болмайтынын айтып, әлі де талқылауды ұсынған болатын.