Бұл жолы бейбiт тұрғындарды қоспағанда төрт полиция қызметкерi оққа ұшты. Алғашында жұрт тыныштық бұзғандар бiрнешеу шығар деп топшылаған. Кейiн оның жалғыз адам екенi анықталды. Н.Назарбаев қанды оқиғаны теракт деп атады. Жалпы, осы оқиғаны терроризммен байланыстыруға бола ма? Терроризм – латын тiлiнен аударғанда “қорқыныш”, “үрей” деген мағына бередi. Террорлық әрекетке барғандар кепiл алуды, сол арқылы өзiнiң талабын қоюды көздейдi. Тiптi болмағанда ғимаратты, ұшақты, т.б. басып алуды, жарып жiберудi мақсат етедi. Неғұрлым көп қан төгiлсе, қорқыныш күшейедi, үрей ұлғаяды. Сондықтан лаңкестер халық көп шоғырланған жерге әуес келедi.
Ал Күлiкбаевтың әрекетiнен осындай пиғыл байқала ма? Жоқ. Керiсiнше, ол құқық қорғаушылардан өш алуды жоспарлаған. Мұны бүлiкшiден алынған жауапқа сүйенiп Iшкi iстер министрi Қ.Қасымов айтты. Егер бұлай болса, қапыда оққа ұшқан, жараланған бейбiт тұрғындар қылмыскер мен полицейлер арасындағы есеп-айырысудан жапа шектi деп топшылауға тура келмей ме? Сонда бұл жерде полицейлер халықты содырдан қорғау мақсатында жұмыс iстеген бе, әлде жалғыз қарақшыны құрықтай алмай, бейсауат адамдардың өмiрiне қатер төндiрген бе?
Әрине, қандықол қарақшының әрекетiн еш ақтауға болмайды. Бiрнеше адамның өмiрiн қиған оған ең ауыр жаза лайық. Дегенмен оның нелiктен “өш алмақ” болғаны егжей-тегжейлi тексерiлуi шарт. Өйткенi Күлiкбаевтың мұндай қатерге бас тiгуi – тек әсiредiншiлдiктiң әсерi ғана емес, қоғамдағы әдiлетсiздiктiң шегiне жеткенiн көрсететiн белгi болуы да мүмкiн. Өйткенi елiмiзде кiнәсiзге жазықсыз айып тағатын полицейлер, қылмысты өзгенiң мойнына iлетiн тергеушiлер, әдiлетсiз шешiм шығаратын соттар, пара алғыш прокурорлар аз ба?
Осындай заңсыздықтардан қаншама адам зардап шегiп жатыр? Құқық қорғау органдарының ешбiрiнен әдiлет таппай, тәуелсiз басылымдардың есiгiн қағып жүрген халық қаншама? Жұрттың жөнi түзу жұмысқа не таныс-тамыр арқылы ғана, не пара берiп қана орналасатыны өтiрiк пе? Бұлжымауы тиiс заң атаулыны құқық қорғау органы қызметкерлерiнiң өздерi бұзатыны жалған ба? Қазақстандағы полицейлер параға қызықпайды, әдiл жұмыс iстейдi деп кiм айта алады? Қ.Қасымов айта ала ма?
Бiлiм саласына жиi-жиi реформа жасап, жастарды дүбара жасаған билiк құқық қорғау саласына реформа жүргiзуге асығар емес. Аттестацияның өзi “бармақ басты, көз қыстымен” өтетiн заманда ниет-пейiлi былай тұрсын, физикалық дайындығы сын көтермейтiн месқарын полицейлер толып жүр. Олардың денi қызметiн адал атқаруды емес, көлденең табыс табуды көздейдi. Халыққа тiзесi батады, құқық қорғау органдарын жеккөрiнiштi етедi.
Полицияның абырой-беделiнiң төмендеп, халық сенiмiнен жұрдай болуына билiктiң де сiңiрген еңбегi ұшан-теңiз. Өйткенi олардың санын азайтып, сапасын көтеру – үкiметтiң қолында. Бiрақ халық толқуынан сескенетiн билiк полицияны әке десең де, азайтпайды. 2014 жылғы есеп бойынша Қазақстан полиция саны ең көп елдердiң алғашқы алтылығына кiрген. Әр 100 мың адамға шаққанда 444,8 полияциядан келедi. Бiрақ содан қысқарған қылмыс, түзелген тәртiп бар ма?
Полицейлер де, мұғалiмдер секiлдi “бұйдасы” билiктiң уысындағы сала өкiлдерi. Сайлау секiлдi саяси науқандарда олардың “қызметiнiң” қызығын билiк көредi. Бiрақ жалақылары жартымсыз. Жартымсыз болғаннан кейiн де жалақтап жүретiн полицейлер көп. Ал оларды азайтып, өзi iсiне шынайы берiлген нағыз азаматтарын қалдыруға, жалақыларын көбейтуге, сөйтiп, әдiл жұмыс iстеудi талап етуге бола ма? Әрине, болады. Мұндай жағдайда халықтың полицияға деген сенiмi пайда болар едi. Халық полицияға сенсе, қылмыстың ашылуына, қылмыскердiң қолға түсуiне жәрдемдеседi. Ал қазiр “аш пәледен қаш пәле” дейдi.
Өйткенi сенбейдi, сенбеген соң қорқады. Көпшiлiк қазiр полицияны қорғаушы емес, басыңды бәлеге шатып, қалтаңды қағатын алаяқ секiлдi көредi.
Митингiлердiң тұсында полициядан мүлде абырой кеттi. Қазақ жерiн шетелдiктерге сатуға қарсы жұртты жас-кәрiсiне қарамай қолын қайырып, мойнын бұрап, көлiкке тиедi. Полиция бөлiмдерiне апарып қамады. Кейбiрiн сойылға жықты, бiрқаншасына жалған айып тақты. Жоғарыдан тапсырма түссе, тап-тұйнақтай орындайтынын көрсеттi. Халықтың емес, билiктiң қорғаушысы екенiн дәлелдедi. Есесiне, ел сенiмiнен басыбүтiн айырылды.
Жаңаөзендегi қырғын полицияның маңдайына басылған таңбамен тең. Шаңырақтағы ойраннан кейiн жұрт полицияға шошына қарайтын болды.
Соңғы оқиғаның халыққа түк қатысы жоқ. Бұл – көп ұлтты ел екенiн мақтан тұтатын, дiнге еркiндiк берiп, әлемдiк Дiндер съезiн өткiзгiш билiктiң қателiгi. Дiни ағымдарға бақылау жасамаудың кесiрi. Сол кемшiлiк оқ боп атылды…
Бетiн ары қылсын, ертең нағыз терроризм қылаң берсе, бүгiнгi полиция халыққа қорған бола ала ма?
Қ.Баян,
«Жас Алаш» газеті
2420 рет оқылды
