Фото: kasipodaq.kz
Қазақстанда үш тәуелсіз бірлестік жұмыс істейді: Кәсіподақтар федерациясы (КФР), «Аманат» кәсіподақтар одақтастығы және «Қазақстан еңбек конфедерациясы» кәсіподақтардың республикалық бірлестігі. Қазіргі кезеңде еліміздің алдында тұрған әлеуметтік бастамаларды жүзеге асыру азаматтық қоғамның негізгі тіректерінің бірі кәсіподақтардың маңызды міндеті болып табылады. Осы орайда Ult.kz тілшісі кәсіподақ жұмысына шолу жасап көрді.
Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар Федерациясының маңызды функцияларының бірі – әлеуметтік әріптестікке, Әлеуметтік әріптестік және әлеуметтік-еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі республикалық үшжақты комиссияның жұмысына қатысу.
Кәсіподақтар жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп, жұмыс орындарын сақтау мақсатында жұмыс берушілермен жұмысты күшейтті. Қазіргі уақытта жұмыс берушілермен жұмыс орындарын сақтау үшін 122 мыңнан астам меморандум жасалған, олар республика бойынша 2,3 миллион жұмысшыны қамтиды.
Кәсіподақтар төмен жалақы алатын жұмысшылар санаттарының жалақысын арттыруды бақылау жөніндегі республикалық және облыстық штабтардың жұмысына белсене қатысты.
Мүше ұйымдар жергілікті атқарушы органдармен бірлесе отырып, аз жалақы алатын жұмысшылардың еңбекақысын көтеру үшін ірі компаниялармен жұмыс жасайды.
Федерация студенттермен және жұмысшы жастармен жұмысты айтарлықтай жандандырды, олар бүгінде барлық кәсіподақ мүшелерінің жалпы санының 32 пайызға жуығын құрайды. Бұл ретте кәсіподақтардың күн тәртібінде жастарды одан әрі жұмыспен қамту және олардың еңбек нарығындағы бәсекеге қабілеттілігін арттыру бойынша бірқатар өзекті міндеттер бар.
«Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар Федерациясы» республикалық кәсіподақ бірлестігі салалық кәсіподақтарды және кәсіподақтардың аумақтық бірлестіктерін біріктіретін коммерциялық емес ұйым болып табылады.
Федерация қызметінің пәні мен мақсаттары кәсіподақ мүшелерінің әлеуметтік-экономикалық, еңбек құқықтары мен мүдделерін білдіру және қорғау бойынша мүше ұйымдардың іс-әрекеттерін біріктіру және үйлестіру, кәсіподақтардың қызметіне құқықтық кепілдіктерді қамтамасыз етуге жәрдемдесу болып табылады.
Федерация функцияларының бірі өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеуге және мемлекеттік еңбек инспекторлары жүргізетін еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғаудың жай-күйін кешенді тексеруге қатысатын еңбек қауіпсіздігінің қоғамдық инспекторларының рөлін күшейту болып табылады.
Қазір Қазақстанда қоғамдық инспекторлардың саны 18 мыңнан астам адамды құрайды.
Кәсіподақтар федерациясы ХЕҰ жоспарларын қолдай отырып, жыл сайын Дүниежүзілік әлеуметтік әділеттілік күніне, Дүниежүзілік еңбекті қорғау күніне және Дүниежүзілік лайықты еңбек үшін іс-қимыл күніне арналған іс-шараларды өткізеді.
1992 жылы 3 наурызда Қазақ КСР кәсіподақтар федерациясын Қазақстан Республикасының кәсіподақтар федерациясы деп атау туралы шешім қабылданды.
Бүгінгі таңда елімізде кәсіподақтардың қызметі Қазақстан Республикасының «Кәсіподақтар туралы» арнайы Заңымен реттеледі.
Біздің елімізде кәсіподақ қозғалысының құрылымы көп деңгейлі жүйе болып табылады және мыналардан тұрады:
- тікелей кәсіпорындарда жұмыс істейтін бастауыш кәсіподақ ұйымдары;
– ортақ еңбек, өндірістік және кәсіптік мүдделермен байланысты бір немесе бірнеше ұйым қызметкерлерінің ерікті бірлестігі болып табылатын жергілікті кәсіподақтар;
– аумақтық кәсіподақ бірлестіктері – аудан, қала, облыс, республикалық маңызы бар қалалар және астана деңгейінде;
– қызметтің бір саласының (экономикалық қызмет түрлерінің немесе кіші түрлерінің) және сабақтас салалардың бірлестігін білдіретін салалық кәсіподақтар, сондай-ақ
– салалық кәсіподақтарды, облыс, республикалық маңызы бар қала және астана деңгейіндегі кәсіподақтардың аумақтық бірлестіктерін біріктіретін кәсіподақтардың республикалық бірлестіктері (бұдан әрі – КҚБ).
Қазіргі уақытта Қазақстанда үш РОП бар:
Қазақстан Республикасының Кәсіподақтар Федерациясы 22 салалық кәсіподақ, 16 аумақтық кәсіподақ бірлестігін, 18 мыңнан астам бастауыш кәсіподақ ұйымдарын біріктіретін кәсіподақтардың ірі республикалық бірлестігі болып табылады. Федерация мүшелерінің жалпы саны 2 миллионға жуық мүшені құрайды.
Қазақстан Еңбек Конфедерациясы республика астанасы Алматы қаласындағы, сондай-ақ Қарағанды және Ақтөбе облыстарындағы 11 салалық кәсіподақ ұйымы мен 4 аумақтық кәсіподақ бірлестігін біріктіреді. Түрлі деректерге сүйенсек, кәсіподақ мүшелерінің жалпы саны 700 мыңға жуық адамды құрайды. ҚКТ Бас хатшысы Мұрат Мәшкенов.
«АМАНАТ» Қазақстан кәсіподақтары достастығы – бұл кәсіподақ құрамына 4 салалық кәсіподақ кіреді. Түрлі деректерге сүйенсек, кәсіподақ мүшелерінің жалпы саны 100 мыңға жуық адамды құрайды. «АМАНАТ» РОП төрағасы – Андрей Пригор.
876 рет оқылды
