Фото: Pexels.com
Мәжіліс депутаттары ақпарат, қоғамдық даму, мәдениет және архив ісі саласындағы заңнамалық реттеуді жеңілдетуге бағытталған өзгерістер жобасын алғашқы оқылымда мақұлдады. Бұл өзгерістерде сондай-ақ білім капиталын жинақтауға арналған «Келешек» бағдарламасының ережелері де қарастырылған, деп хабарлайды Ult.kz.
Заң жобасын пленарлық отырыста Мәдениет және ақпарат министрі Айда Балаева ұсынды. Ол бұл құжат 2023 жылдың 1 қыркүйегіндегі Президент тапсырмаларын орындау үшін дайындалғанын, соның ішінде шығармашылық индустрияларды қолдауды да қамтитынын атап өтті.
Тағы бір маңызды міндет — «Келешек» білім капиталын құру болды. Бұл бағдарламаны енгізу мәселесін мәжіліс депутаты Ажар Сағындықова көтерді.
«Алайда, бұл жүйе сіздер ойлағандай жұмыс істей ме? «Келешек» моделі мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесінің негізінде жұмыс істейді деп жоспарланған. Алайда, министрліктің деректері бойынша, бұл жүйе 2013 жылдан бері жұмыс істеп келеді, бірақ 11 жыл ішінде бар болғаны 63 мың банктік шот ашылып, шамамен 2,5 мың сақтандыру келісімшарты жасалған. Екеуінің айырмашылығы қандай?» — деп сұрады Сағындықова.
Ғылым және жоғары білім вице-министрі Талғат Ешенқұлов қазіргі мемлекеттік жинақтау жүйесі мен «Келешек» арасындағы негізгі үш айырмашылықты түсіндірді:
- 1. Баланың жасы беске толған жылы ата-аналары ашқан шотқа мемлекеттен бастапқы жарна ретінде 60 АЕК, ал ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға 120 АЕК мөлшерінде қаражат аударылады;
- 2. «Келешек» жүйесінде банктерге сыйақы төлеу үшін ең төменгі мөлшерлемелер белгіленеді, яғни ол Ұлттық банктің базалық мөлшерлемесінің 200-300 пунктінен кем болмауы тиіс (мысалы, Ұлттық банктің мөлшерлемесі 15% болса, банктерде ол 12-13%-дан кем болмауы керек);
- 3. Жобаға сақтандыру компаниялары қатысады, яғни егер ата-анасы еңбекке жарамсыз болып қалса немесе қайтыс болса, олар баланың 18 жасқа толғанға дейін ата-аналарының атынан қаражат аударатын болады.
Вице-министр бастапқы капитал баланың бес жасынан бастап есептелетінін және заң қабылданған кезде алты жасқа толып қойған балалар бұл қаражатты алмайтынын қоса айтты.
Біртұтас ерікті жинақтау жүйесін құруды 2023 жылғы Жолдауында Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев тапсырған болатын.
2023 жылғы 2 қазанда Үкімет «Келешек» бағдарламасының жұмыс істеу механизмін түсіндірді. Бағдарламаға қатысу үшін ата-аналар бес жасқа толған балаға арнайы шот ашуы керек, оған мемлекет 60 АЕК мөлшерінде (2024 жылы 221 520 теңге) бастапқы білім капиталын аударады. Әрі қарай, бұл шотқа ата-ананың ерікті жарналары, жыл сайынғы мемлекеттік сыйақы (5-7%) және инвестициялық табыстар түсіп отырады деп күтілуде. Айына 1 АЕК (3 692 теңге) ең төменгі жарнаны төлеу арқылы бала 18 жасқа толғанда 3 млн теңгеден астам қаражат жинақталады.