Авторство иллюстраций - Ink Architects
Әлем және Қазақстан қалаларының сәулет саласындағы соңғы бағыттар туралы ҚР белгілі сәулетшісі, INK Architects негізін қалаушы, Британдық сәулетшілер корольдік институтының құрметті мүшесі, IAAM академигі және AIA (американдық сәулетшілер институты) құрметті мүшесі Нұрлан Камитов айтып берді, – деп хабарлайды Ult.kz.
Тренд 1. Ықшамдылық және мультифункционалдылық
Нұрлан Камитовтың пікірінше, әлем халқы арасында, соның ішінде Қазақстанда да қалалық кеңістіктердің жаяу жүргіншілік, адам-центризм, ықшамдылығы мен қауіпсіздігі тақырыбы барған сайын сұранысқа ие бола түсуде.
Ол, алыс өткенге кеткен кеңестік ауқыммен салыстырғанда, махаллалар адами ауқымға сәйкес ықшам болатынын атап өтті. Бұл, соның ішінде, кеңістікті тиімді жоспарлаудағы жаңа болмыстар мен адамдардың қажеттіліктеріне сәйкес пішімделуі керек үлкен, кеңестік кеңістіктерге де қатысты.
Мұндай кеңістіктерге мысал ретінде автомобильге дейінгі дәуірде құрылған Еуропа қалаларының тарихи аудандарын келтіруге болады. Алматыда бұл "Алтын алаң" деп аталатын аудан, Астанада- жаяу жүргіншілер өткелдері және т.б. көбірек көруге болатын оң жағалаудың тарихи бөлігі.
Нұрлан Камитовтың айтуынша, өмір сүруге қолайлы кварталдар дегеніміз жергілікті тұрғындар мен қонақтарға ыңғайлы болу үшін оңтайлы параметрлі құрылыс, мысалы, «құдық» әсерін болдырмау үшін ауланың ені – үйдің биіктігінен кем болмауы керек. Бұдан басқа, мұндай ауданда демалуға арналған жасыл және сауықтыру аймақтары бар, адамдардың қарым-қатынасы мен қауымдастықтар құруға арналған қоғамдық және жеке аймақтар, құрылыс нысандарына жаяу жүргіншілерге қолжетімділік қамтамасыз етілген, қызмет көрсету нысандары бар дамыған әлеуметтік инфрақұрылым және т. б ескерілген камералық аулалар көп.
Фото: Нұрлан Камитовтың мұрағатынан
Сондай - ақ, Нұрлан Камитовтың пікірінше, бұрын мегаполистердегі өмір - жұмыс, білім және ойын-сауық - негізінен қала орталығында шоғырланғаны көпшілікке үйреншікті болатын. Бірақ соңғы жылдары, әсіресе пандемиядан кейін және технологияның дамуымен мұндай модель біртіндеп өткенге айналды.
"Орталықсыздандыру және функцияларды теңдестіре бөлу — бұл пандемия кезінде күшейген жаңа тренд", - дейді Нұрлан Камитов. - Бүгінде адамдар өздерінің тұрғылықты жерінде өмір сүруге, жұмыс істеуге, демалуға және дамуға ұмтылады. Сондықтан, жаңа аудандар кеңестік тұрғын аудандарға - зауыттарға бөлу принципі бойынша емес, көпфункционалдылық деңгейі және адамдарға күнделікті қажет нәрсенің қадамдық қолжетімділігі бойынша жобалануда".
Мысал үшін, Парижде экологиялық таза, қауіпсіз және ыңғайлы қалалық ортасы бар «15 минуттық қала» белсенді түрде енгізілуде. Мұндай аудандарда көлікке кіруге шектеулер енгізіліп, велосипедшілерге, сондай-ақ саябақтар мен жасыл аймақтарға көбірек орын беріледі. Сонымен қатар, мектептерде, барлық жергілікті тұрғындар үшін қол жетімді жасыл және спорт алаңдары пайда болуда. Сондай-ақ, Барселонада автомобильдер үшін жабылған бұрынғы жол көшелерінің орнын ойын алаңдары мен жаяу жүру маршруттарымен, демалыс алаңдарымен, орындықтармен жабдықтайды, көбірек жасыл желектер мен ағаштар отырғызады.
Алматыда әр уақытта қала орталығына бармай-ақ өз ауданында жұмыс істеуге, оқуға және демалуға болатын, тұрғындарға ыңғайлы көпорталылықты құру тағы бір мысал бола алады. Көпорталылықтың бір бөлігінің жобасында Ink Architects компаниясы да жұмыс істейді. Жаңа аудандарда мектептер, балабақшалар, емханалар, саябақтар, спорт орталықтары, коммерциялық нысандар, базарлар, дәріханалар, кафелер және басқа да тамақтану орындары және т. б. сияқты көрнекті нысандары бар, дамыған инфрақұрылым болады деп болжануда. Бұл әсіресе оңтүстік астананың маңындағы, дамыған әлеуметтік инфрақұрылымды, жұмысқа орналасу мүмкіндіктері бар жұмыс кеңістігін, әртүрлі отбасылар үшін тартымды тұрғын үйді, жұмыс, демалыс және ойын-сауық орындарының қадамдық қолжетімділігін, жаяу жүргіншілер мен велосипедшілерге ыңғайлы көшелерді құруды қажет ететін аудандарға қатысты.
Тренд 2. Сәйкестік
Сарапшы атап өткендей, қазір адамдар өздерін анықтай алатын таныс және түсінікті кеңістіктік бірлікке мұқтаж. Алайда, көбінесе заманауи дизайн, керісінше, бет-әлпетсіз кеңістіктер құру арқылы қауымдастық сезімін бұзуы мүмкін.
«Шындығында, аудандар шағын, ауыл шамалас болуы керек. Бұл ретте, әр ауданның бұл жердің тарихымен немесе жергілікті көрікті жерлерімен байланысты өзіндік ерекшелігі мен атауы болуы керек. Сондықтан, жергілікті көрсеткіштерге, тарихқа ою-өрнек және т. б. сілтемелері бар навигация мен сәулет белсенді дамып келеді. Біздің адамдар мәдени үлгілерге көбірек тартылуда, қалалық ортада Ұлттық үлгілерді көбірек көруге болады», - дейді Нұрлан Камитов.
Шетелден мысал ретінде әлемнің ірі мегаполистерінде нақты бөлінуі бар жекелеген аудандарды, соның ішінде Лондондағы Сохо және Хакни, Нью-Йорктегі Манхэттен және Бруклин аудандарын және т. б. айтуға болады. Алматыда бұл "Алтын алаң" деп аталатын аудандағы қаржы орталығы, жатын шағын аудандар және т. б. Оңтүстік астананың жаңа көпорталықтарында, мысалы, Алматының шығыс және Батыс қақпалары жобаларында, Ташкенттегі Чирчик Жаңа ауданының және т. б. жобаларында Ink Architects компаниясы өзіндік атмосфераны ерекше қолжазбамен жобалайды.
Тренд 3. Микромобильділік және Vision Zero
Сәулетшінің пікірінше, қалаларда жол қауіпсіздігін арттырып қана қоймай, оны баяу өзгеретін және тиімді ететін айналма жолдар мен жолайрықтар көбірек пайда болады. Сондай-ақ, велосипед жолдары мен баламалы көліктерге арналған арнайы жолақтар желісі айтарлықтай кеңейеді, бұл велосипедшілер үшін де, самокаттар мен басқа да микромобильділік құралдарын пайдаланушылар үшін де қолайлы жағдай жасайды. Жалпы, қоғамдық көлік, Нұрлан Камитовтың пікірінше, алдағы онжылдықтарда қолжетімді әрі алуан түрлі болады: маршруттар саны артады, көліктің жаңа түрлері пайда болады, ал қолданыстағы желілер жолаушыларға қызмет көрсету сапасын арттыру үшін жаңғыртылады.
INK Architects Алматының жаңа көпорталықты – Батыс қақпасында осындай жайларды жобалайды, дәл солай маршруттар мен қоғамдық көлік аялдамаларын ұсынады. Болашақ буын қаласының аудандарында велосипед инфрақұрылымы, бағдаршамдар мен тоқтап қалуды болдырмайтын және сонымен бірге жол қауіпсіздігін арттыратын, қиылыстардағы шағын айналмалы қозғалыстар жоспарлануда.
Сонымен қатар, жаңа аудандарда кеңірек жаяу жүргіншілер тротуарларын, қоғамдық көлікке арналған арнайы жолақтарды, оқшауланған веложолдарды, көгалдандыруды жобалау ұсынылады.
"Ойластырылған көше ортасы автокөліктердің, скутерлердің және велосипедтердің жылдамдығын реттей алады, жаяу жүргіншілердің жайлылығы мен қауіпсіздігін арттырады. Нәтижесінде коммерцияның табыстылығы, пәтерлердің құны артып, жаяу жүргіншілер ағындары бойындағы шағын бизнес, кәсіпкерлік ынталандырылмақ. Ыңғайлы, жайлы және жаяу жүргіншілерге арналған аудандар автокөлік жүргізушілеріне оңтайластырылған аудандармен салыстырғанда қымбаттады", - деді Нұрлан Камитов.
Сонымен қатар, сарапшының айтуынша, автокөлікке балама қозғалыс түрлерін дамыту коммерция мен тамақтану орындарына өтімділіктің өсуіне ықпал етеді. Мысалы, Тимирязев көшесіндегі белсенді қасбеттердің саны қолайлы орта мен ЖАТ желісін құру есебінен өсті.
4674 рет оқылды
